مقدمه: بیماری گریوز یک بیماری است که تیروئید و اغلب پوست و چشم را درگیر می کند. تیروئید یک غده است و بخشی از سیستم غدد درون ریز است، شبکه ای از غدد که هورمون هایی را ترشح می کنند که فرآیندهای شیمیایی (متابولیسم) را تنظیم می کنند که بر فعالیت های بدن تأثیر می گذارد و همچنین ضربان قلب، دمای بدن و فشار خون را تنظیم می کند. هورمون ها مستقیماً در جریان خون ترشح می شوند و در آنجا به مناطق مختلف بدن می روند. بیماری گریوز با بزرگ شدن غیر طبیعی تیروئید (گواتر) و افزایش ترشح هورمون تیروئید (پرکاری تیروئید) مشخص می شود. هورمون های تیروئید با بسیاری از سیستم های مختلف بدن درگیر هستند و در نتیجه، علائم و نشانه های خاص بیماری گریوز می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. علائم شایع عبارتند از کاهش وزن ناخواسته، عدم تحمل غیر طبیعی گرما، ضعف عضلانی، خستگی و بیرون زدگی یا برآمدگی کره چشم از حدقه. بیماری گریوز یک بیماری خود ایمنی است. در ادامه به بررسی کامل این بیماری خواهیم پرداخت.
بیماری گریوز چیست؟
بیماری گریوز یک بیماری خود ایمنی است که باعث بیماری به نام پرکاری تیروئید می شود. با این وضعیت، غده تیروئید شما هورمون تیروئید بیش از حد در بدن ایجاد می کند. بیماری گریوز یکی از شایع ترین اشکال پرکاری تیروئید است.
در بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن شما آنتی بادی هایی به نام ایمونوگلوبولین های محرک تیروئید ایجاد می کند. سپس این آنتی بادی ها به سلول های تیروئید سالم متصل می شوند. آنها می توانند باعث شوند تیروئید شما هورمون تیروئید بیش از حد تولید کند.
هورمون های تیروئید بر بسیاری از جنبه های فرآیندهای بدن از جمله عملکرد سیستم عصبی، رشد مغز، دمای بدن و سایر موارد مهم تأثیر می گذارند.
بدون درمان، پرکاری تیروئید در نهایت می تواند منجر به موارد زیر شود:
- کاهش وزن
- اضطراب
- بی قراری
- تحریک پذیری
- افسردگی
- خستگی ذهنی یا جسمی
مترادف های بیماری گریوز
- بیماری پایه
- گواتر اگزوفتالمیک
- پرکاری تیروئید گریوز
- بیماری پاری
- گواتر منتشر سمی
علائم بیماری گریوز چیست؟
بیماری گریوز و پرکاری تیروئید علائم مشابهی دارند.
این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
- لرزش دست
- حساسیت یا عدم تحمل گرما
- کاهش وزن
- مشکلات خواب، از جمله مشکل در خوابیدن و خستگی
- عصبی بودن و تحریک پذیری
- ضعف عضلانی
- گواتر (تورم در غده تیروئید)
- دوره های نامنظم
- مشکل باردار شدن (در رابطه با آزمایش بارداری بیشتر بخوانید.)
شروع علائم مرتبط با بیماری گریوز معمولاً تدریجی است و اغلب چند هفته یا چند ماه طول می کشد تا ایجاد شود. علائم ممکن است شامل تغییرات رفتاری مانند عصبی بودن، تحریک پذیری، اضطراب، بی قراری و مشکل در خواب (بی خوابی) باشد. علائم اضافی شامل کاهش وزن ناخواسته، ضعف عضلانی، عدم تحمل غیرطبیعی گرما، افزایش تعریق، ضربان قلب سریع و نامنظم (تاکی کاردی) و خستگی است.
بیماری گریوز اغلب با ناهنجاری‌هایی همراه است که بر چشم‌ها تأثیر می‌گذارند که اغلب به آن افتالموپاتی گریوز گفته می‌شود. در حالی که افتالموپاتی خفیف در اکثر افرادی که در مقطعی از زندگی خود به پرکاری تیروئید گریوز مبتلا هستند، وجود دارد، کمتر از 10٪ درگیری چشمی قابل توجهی دارند که نیاز به درمان دارد. علائم چشمی ممکن است قبل، همزمان یا بعد از پرکاری تیروئید ایجاد شود. در موارد نادر، افرادی که علائم چشمی دارند هرگز دچار پرکاری تیروئید نمی شوند. در برخی موارد، افتالموپاتی گریوز ممکن است ابتدا آشکار شود یا ممکن است پس از درمان پرکاری تیروئید گریوز بدتر شود.
افتالموپاتی گریوز بسیار متغیر است. در برخی افراد ممکن است سال ها به همین صورت باقی بماند، در حالی که در افراد دیگر ممکن است بهبود یا بدتر شود. همچنین می‌تواند از یک الگوی بدتر شدن (تشدید) و سپس بهبود شدید (بهبود) پیروی کند. اکثر افراد بیماری خفیف و بدون پیشرفت دارند.
ناهنجاری های رایج چشمی شامل تورم بافت های اطراف چشم است که ممکن است باعث بیرون زدگی یا برآمدگی چشم از حفره محافظ خود (مدار) شود، وضعیتی که به آن پروپتوز گفته می شود. افراد مبتلا ممکن است خشکی چشم، پف پلک، جمع شدن پلک، التهاب، قرمزی، درد و سوزش چشم را نیز تجربه کنند. برخی از افراد احساس شن در چشم ها را توصیف می کنند. در موارد کمتر، تاری دید یا دوتایی، حساسیت به نور و/یا کاهش دید نیز ممکن است رخ دهد.
به ندرت، افراد مبتلا به بیماری گریوز دچار یک بیماری پوستی به نام درموپاتی پرتیبیال یا میکسدم می شوند. این وضعیت با ایجاد پوست ضخیم و قرمز رنگ در جلوی ساق پا مشخص می شود. معمولاً به ساق پا محدود می شود، اما گاهی اوقات ممکن است در پاها نیز رخ دهد. به ندرت، تورم بافت نرم دست و چاق شدن انگشتان دست و پا (اکروپاکی).
علائم اضافی مرتبط با بیماری گریوز شامل تپش قلب، لرزش خفیف دست‌ها و/یا انگشتان، ریزش مو، شکنندگی ناخن‌ها، رفلکس‌های اغراق‌آمیز (هیپررفلکسی)، افزایش اشتها، و افزایش دفعات اجابت مزاج است. زنان مبتلا به بیماری گریوز ممکن است دچار تغییر در چرخه قاعدگی شوند. مردان ممکن است اختلال نعوظ را تجربه کنند. در برخی موارد، بیماری گریوز ممکن است منجر به نارسایی احتقانی قلب یا نازک شدن و ضعف غیرطبیعی استخوان ها (پوکی استخوان) شود که آنها را شکننده و مستعد شکستگی های مکرر می کند.
درموپاتی گریوز
برخی از افراد مبتلا به بیماری گریوز درموپاتی گریوز را تجربه خواهند کرد.
با این وضعیت، متوجه قرمزی و ضخیم شدن پوست در اطراف ساق پا یا بالای پاهای خود خواهید شد. در حالی که درموپاتی گریوز اغلب خفیف است، به طور بالقوه می تواند باعث ایجاد درد و ناراحتی شود.
اپتالموپاتی گریوز
بیماری گریوز همچنین می تواند باعث افتالموپاتی گریوز (GO) شود.
این وضعیت زمانی ایجاد می شود که سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به بافت و ماهیچه چشم می کند و حفره های چشم متورم و ملتهب می شود. این التهاب می تواند باعث جمع شدن پلک ها شود که باعث می شود چشمان بزرگ و برآمده به نظر برسند.
همچنین ممکن است علائم زیر رخ دهد:
- تاری یا دوبینی
- چشم های تحریک شده یا خشک
- حساسیت به نور
- درد یا احساس فشار در چشم
موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی (NIDDK) تخمین می‌زند که حدود 30 درصد از افرادی که به بیماری گریوز مبتلا می‌شوند یک مورد خفیف GO را دریافت خواهند کرد. تا 5 درصد علائم شدیدتری خواهند داشت. در رابطه با آزمایش قند خون و آزمایش کلیه بیشتر بخوانید.
علت ابتلا به بیماری گریوز
سیستم ایمنی بدن معمولاً پروتئین هایی به نام آنتی بادی تولید می کند تا با مهاجمان خارجی مانند ویروس ها و باکتری ها مبارزه کند.
اگر فرد یک بیماری خودایمنی مانند بیماری گریوز دارد، سیستم ایمنی بدن شروع به مبارزه با بافت ها و سلول های سالم در بدن می کند.
در بیماری گریوز، به جای تولید آنتی بادی برای هدف قرار دادن یک مهاجم خاص، سیستم ایمنی بدن به اشتباه ایمونوگلوبولین های محرک تیروئید تولید می کند. سپس این آنتی بادی ها سلول های تیروئید سالم را هدف قرار می دهند.
دانشمندان می دانند که افراد می توانند توانایی ساخت آنتی بادی علیه سلول های سالم خود را به ارث ببرند. اما آنها هنوز نتوانسته‌اند دلیل واضحی برای بیماری گریوز پیدا کنند یا مشخص کنند چه کسی به آن مبتلا خواهد شد.
کارشناسان معتقدند که ممکن است ژن‌ها و یک ویروس یا سایر محرک‌های خارجی هر دو در توسعه آن نقش داشته باشند. در رابطه با آزمایش ژنتیک بیشتر بخوانید.
چه کسانی در خطر ابتلا به بیماری گریوز هستند؟
چند عامل مختلف ممکن است بر شانس ابتلا به بیماری گریوز تأثیر بگذارد:
- ژنتیک (سابقه خانوادگی این بیماری)
- فشار
- سن
- جنسیت
این بیماری معمولاً در افراد جوان‌تر از 40 سال ایجاد می‌شود. همچنین اگر یکی از اعضای خانواده بیماری گریوز داشته باشد، خطر ابتلا به آن به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. منبع معتبر NIDDK می گوید که زنان 7 تا 8 برابر بیشتر از مردان به آن مبتلا می شوند.
همچنین در صورت ابتلا به بیماری خودایمنی دیگری، خطر افزایش می یابد. مثالها عبارتند از:
- روماتیسم مفصلی
- دیابت نوع 1
- بیماری کرون
- کم خونی خطرناک (در رابطه با آزمایش کم خونی بیشتر بخوانید.)
- لوپوس (در رابطه با بیماری لوپوس بیشتر بخوانید.)
- بیماری آدیسون
- بیماری سلیاک (در رابطه با بیماری سلیاک بیشتر بخوانید.)
- ویتیلیگو
در رابطه با ازمایش روماتیسم مفصلی بیشتر بخوانید.
تاثیر بیماری گریوز بر بدن
بیماری گریوز غده تیروئید، اندامی پروانه ای شکل در پایه گردن، درست بالای استخوان ترقوه را تحت تاثیر قرار می دهد. این بخش مهمی از سیستم غدد درون ریز یا هورمونی است.
غده تیروئید متابولیسم را با ترشح هورمون ها در جریان خون تنظیم می کند. هورمون های تیروئید سلامت استخوان ها، رشد مغز و عملکرد مناسب قلب، ماهیچه ها و سیستم گوارش را حفظ می کنند.
در رابطه با آزمایش بیماری های قلبی بیشتر بخوانید.
غده هیپوفیز، غده کوچکی در پایه مغز است که هورمون محرک تیروئید (TSH) تولید می کند. این به غده تیروئید می گوید که بسته به میزان نیاز بدن، چه مقدار هورمون تیروئید تولید کند.
در فرد مبتلا به بیماری گریوز، سیستم ایمنی ایمونوگلوبولین محرک تیروئید (TSI) تولید می کند. TSI یک آنتی بادی است که مانند TSH عمل می کند اما باعث می شود تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون تیروئید تولید کند. این می تواند بر نحوه استفاده بدن از انرژی تأثیر بگذارد.
بیماری چشم گریوز
همانطورکه گفته شد، بیماری گریوز می تواند چشم ها را تحت تاثیر قرار دهد. در این مورد، پزشک ممکن است موضوع را چشم پزشکی گریوز بنامد. علائم معمولاً در عرض 6 ماه پس از تشخیص بیماری گریوز ایجاد می شوند.
این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- التهاب سفیدی چشم
- سرخی
- پلک های متورم یا جمع شده
- حساسیت به نور
- احساس تحریک یا شن در چشم
- اگزوفتالموس که برآمدگی چشم است
- خشکی یا آبکی
- حساسیت
به دلیل افزایش فشار روی اعصاب بینایی، بیماری گریوز درمان نشده می تواند منجر به دوبینی و در موارد نادر از دست دادن بینایی شود. در رابطه با آزمایش فشار خون بیشتر بخوانید.
هنوز مشخص نیست که چرا این بیماری روی چشم ها تأثیر می گذارد. شدت بیماری با شدت علائم چشمی ارتباطی ندارد. بیماری گریوز تقریباً چشم 1 نفر از 3 مبتلا به بیماری گریوز را تحت تأثیر قرار می دهد.
بیماری گریوز و بارداری
سطوح کمی بالاتر از هورمون های تیروئید معمولاً دلیلی برای نگرانی در بارداری نیست. با این حال، کاهش سطح بسیار بالای تیروئید قبل از بارداری مهم است.
هر فردی که باردار است و مبتلا به بیماری گریوز است، باید با پزشک درمیان بگذارد که کدام گزینه های درمانی بی خطر هستند.
در رابطه با بیماری سرطان تیروئید بیشتر بخوانید.
نحوه تشخیص بیماری گریوز
برای تشخیص بیماری گریوز، پزشک ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد و علائم و نشانه های بیماری گریوز را بررسی کند. او همچنین ممکن است در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی صحبت کند. پزشک همچنین ممکن است آزمایشاتی از جمله:
آزمایشات خون
آزمایش خون می تواند به پزشک کمک کند تا سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) – هورمون هیپوفیز که به طور معمول غده تیروئید را تحریک می کند – و سطح هورمون های تیروئید را تعیین کند. افراد مبتلا به بیماری گریوز معمولا سطح TSH کمتر از حد طبیعی و سطوح هورمون های تیروئیدی بالاتری دارند.
پزشک ممکن است آزمایش آزمایشگاهی دیگری را برای اندازه گیری سطوح آنتی بادی شناخته شده برای بیماری گریوز تجویز کند. معمولاً برای تشخیص بیماری نیازی نیست، اما نتایجی که آنتی‌بادی‌ها را نشان نمی‌دهند ممکن است دلیل دیگری را برای پرکاری تیروئید نشان دهند. در رابطه با آزمایش تیروئید بیشتر بخوانید.
جذب ید رادیواکتیو
بدن برای ساخت هورمون های تیروئید به ید نیاز دارد. با دادن مقدار کمی ید رادیواکتیو و بعداً اندازه‌گیری مقدار آن در غده تیروئید با یک دوربین اسکن تخصصی، پزشک می‌تواند میزان جذب ید را در غده تیروئید تعیین کند. مقدار ید رادیواکتیو جذب شده توسط غده تیروئید به تعیین اینکه آیا بیماری گریوز یا بیماری دیگری علت پرکاری تیروئید است کمک می کند. این آزمایش ممکن است با اسکن ید رادیواکتیو ترکیب شود تا تصویری بصری از الگوی جذب نشان دهد.
سونوگرافی
اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویری از ساختارهای داخل بدن استفاده می کند. می تواند نشان دهد که غده تیروئید بزرگ شده است یا خیر. در افرادی که نمی توانند تحت جذب ید رادیواکتیو قرار گیرند، مانند زنان باردار، بسیار مفید است.
تست های تصویربرداری
اگر تشخیص بیماری گریوز با ارزیابی بالینی مشخص نباشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری ویژه‌ای مانند سی‌تی اسکن یا MRI را تجویز کند.
بیماری گریوز چگونه درمان می شود؟
سه گزینه درمانی برای افراد مبتلا به بیماری گریوز در دسترس است:
- داروهای ضد تیروئید
- درمان با ید رادیواکتیو
- جراحی تیروئید
پزشک ممکن است استفاده از یک یا چند مورد از این گزینه ها را برای درمان این بیماری پیشنهاد کند.
داروهای ضد تیروئید
پزشک ممکن است داروهای ضد تیروئید، از جمله پروپیل تیوراسیل و متیمازول یا بتا بلوکرها را تجویز کند.
مسدودکننده های بتا خود این بیماری را درمان نمی کنند، اما می توانند به کاهش اثرات علائم کمک کنند تا زمانی که سایر درمان ها شروع به کار کنند.
داروهای ضد تیروئید با استفاده تیروئید از ید برای تولید هورمون تداخل می کنند. این داروهای تجویزی شامل پروپیل تیوراسیل و متیمازول (تاپازول) می باشد.
از آنجایی که خطر بیماری کبدی با پروپیل تیوراسیل بیشتر است، متی مازول اولین انتخاب در هنگام تجویز دارو توسط پزشکان در نظر گرفته می شود. با این حال، پروپیل تیوراسیل بهترین داروی ضد تیروئید در سه ماهه اول بارداری است، زیرا متیمازول خطر ناهنجاری های مادرزادی دارد. زنان باردار به طور کلی پس از سه ماهه اول به مصرف متیمازول برمی گردند.
هنگامی که این دو دارو به تنهایی و بدون درمان های دیگر استفاده شوند، ممکن است در زمان بعدی عود پرکاری تیروئید رخ دهد. مصرف هر یک از داروها برای بیش از یک سال ممکن است نتایج بلندمدت بهتری داشته باشد. داروهای ضد تیروئید نیز ممکن است قبل یا بعد از درمان با ید رادیواکتیو به عنوان یک درمان مکمل استفاده شوند.
عوارض جانبی هر دو دارو عبارتند از: بثورات پوستی، درد مفاصل، نارسایی کبد یا کاهش گلبول های سفید خون که با بیماری مبارزه می کنند.
درمان با ید رادیواکتیو
درمان با ید رادیواکتیو یکی از رایج ترین درمان های بیماری گریوز است. این درمان مستلزم مصرف دوزهای ید رادیواکتیو-131 است.
این معمولاً مستلزم قورت دادن مقادیر کمی به شکل قرص است. پزشک هرگونه اقدامات احتیاطی مهمی را که باید با این درمان انجام دهید را توضیح خواهد داد.
با این روش درمانی، ید رادیواکتیو (رادیو ید) را از طریق دهان مصرف می کنید. از آنجایی که تیروئید برای تولید هورمون ها به ید نیاز دارد، تیروئید ید رادیواکتیو را وارد سلول های تیروئید می کند و پرتوها به مرور زمان سلول های تیروئید پرکار را از بین می برند. این باعث می شود غده تیروئید کوچک شود و علائم به تدریج کاهش می یابد، معمولاً طی چند هفته تا چند ماه.
درمان با رادیو ید ممکن است خطر ابتلا به علائم جدید یا بدتر افتالموپاتی گریوز را افزایش دهد. این عارضه جانبی معمولاً خفیف و موقتی است، اما اگر از قبل مشکلات چشمی متوسط تا شدید دارید، ممکن است درمان توصیه نشود.
سایر عوارض جانبی ممکن است شامل حساسیت در گردن و افزایش موقت هورمون های تیروئید باشد. ید درمانی برای زنان باردار یا زنان شیرده استفاده نمی شود.
از آنجایی که این درمان باعث کاهش فعالیت تیروئید می‌شود، احتمالاً بعداً برای تأمین مقادیر طبیعی هورمون‌های تیروئید به درمان نیاز خواهید داشت.
مسدود کننده های بتا
این داروها تولید هورمون های تیروئید را مهار نمی کنند، اما اثر هورمون ها را بر بدن مسدود می کنند. آنها ممکن است تسکین نسبتاً سریع ضربان قلب نامنظم، لرزش، اضطراب یا تحریک پذیری، عدم تحمل گرما، تعریق، اسهال و ضعف عضلانی را فراهم کنند.
مسدود کننده های بتا عبارتند از:
- پروپرانولول (Inderal، InnoPran XL)
- آتنولول (تنورمین)
- متوپرولول (Lopressor، Toprol-XL)
- نادولول (کارگارد)
مسدود کننده های بتا اغلب برای افراد مبتلا به آسم تجویز نمی شوند زیرا این داروها ممکن است باعث حمله آسم شوند. این داروها همچنین ممکن است مدیریت دیابت را پیچیده کنند.
جراحی تیروئید
اگرچه جراحی تیروئید یک گزینه است، اما پزشک ممکن است فوراً آن را پیشنهاد نکند. اگر درمان‌های قبلی مؤثر نبوده یا اگر مشکوک به سرطان تیروئید هستند، ممکن است جراحی را توصیه کنند، اگرچه سرطان تیروئید در بیماری گریوز نادر است.
همچنین اگر باردار هستید و نمی توانید داروهای ضد تیروئید مصرف کنید، ممکن است جراحی تیروئید را توصیه کنند. در این صورت، به دلیل خطر سقط جنین، تا سه ماهه دوم منتظر انجام جراحی خواهند بود.
اگر جراحی لازم باشد، پزشک کل غده تیروئید را برمی دارد، این روش به نام تیروئیدکتومی کامل شناخته می شود. هدف از این جراحی حذف خطر بازگشت پرکاری تیروئید است. تیروئیدکتومی کامل استاندارد مراقبت برای افراد مبتلا به بیماری گریوز است.
پس از جراحی، به طور مداوم به درمان جایگزینی هورمون تیروئید نیاز خواهید داشت.
چشم انداز (پیش بینی)
بیماری گریوز اغلب به خوبی به درمان پاسخ می دهد. جراحی تیروئید یا ید رادیواکتیو اغلب باعث کم کاری تیروئید می شود. بدون دریافت دوز صحیح جایگزینی هورمون تیروئید، کم کاری تیروئید می تواند منجر به موارد زیر شود:
- افسردگی
- سستی روحی و جسمی
- افزایش وزن
- پوست خشک
- یبوست
- عدم تحمل سرما
- قاعدگی غیر طبیعی در زنان
در رابطه با بیماری هاشیموتو بیشتر بخوانید.
جمع بندی
بیماری گریوز یک بیماری خود ایمنی است که باعث پرکاری تیروئید می شود. این به وجود هورمون تیروئید بیش از حد در بدن اشاره دارد، موضوعی که به آن پرکاری تیروئید نیز می گویند.
درمان ممکن است شامل داروهایی برای کاهش تولید هورمون تیروئید، درمان با ید رادیواکتیو یا جراحی برای برداشتن تیروئید باشد.
این درمان ها ممکن است منجر به کاهش سطح تیروئید یا کم کاری تیروئید شود. مدیریت این مشکل نسبت به پرکاری تیروئید راحت تر است و شامل مصرف روزانه یک قرص است.
بدون درمان، بیماری گریوز می تواند منجر به مشکلات قلبی، استخوان های ضعیف و شکننده و عوارض بارداری شود. با این حال، درمان سریع می تواند علائم را بهبود بخشد و به کاهش احتمال عوارض سلامتی کمک کند.
پزشک یا متخصص مراقبت های بهداشتی می تواند اطلاعات بیشتری در مورد گزینه های درمانی، به علاوه مزایا و خطرات آنها ارائه دهد
