آزمایش خون به عنوان یکی از مهم ترین راه های چکاپ سیستم ایمنی و سلامت بدن شناخته شده است. انجام آزمایش خون، باعث کمک به پیشگیری از انواع بیماری ها و سرطان ها می شود. آزمایش کامل خون یا در آزمایش خون اطلاعات جامع و کاملی از شمارش و اندازه گیری سلول های خونی شامل گلبول های قرمز (RBC)، گلبول های سفید (WBC)، پلاکت ها (PLT) و اندازه گیری این مقادیر  نسبت به یکدیگر  در اختیار پزشک قرار گرفته می شود.

بررسی فاکتور های خونی و انجام آزمایش های خون باید در مراکز تخصصی آزمایشگاهی و با دقت بسیار بالایی انجام شود. ارزیابی خون فرد به پزشک در تشخیص انواع بیماری ها، کم خونی، غلظت خون، عفونت ها، التهاب ها و سرطانها کمک کرده و می تواند عملکرد اجزای مختلف بدن مانند قلب، کلیه، کبد، تیروئید و … را بررسی کند. یکی از مهم‌ترین راه‌های بررسی سلامت بدن انجام آزمایش خون است؛ با استفاده از آزمایش خون میتوان به پیشگیری و درمان به موقع از انواع بیماری‌ها و ناهنجاری‌ها کمک کرد.

آزمایش خون چه حقایقی از درون بدن را آشکار خواهد کرد؟

خون ماده سیال در بدن است که وظیفه تغذیه سلول ها و همچنین تصفیه اندام ها از مواد زائد را برعهده دارد. در نتیجه درصورت نمونه گیری از خون، نتایج بسیار مهمی به دست خواهد امد که به متخصص کمک می کند در مورد وضعیت بدن از نظر سلامتی و یا پیشرفت بیماریها، اطلاعات دقیق به دست بیاورد. آزمایش خون یکی از پرکاربرد ترین آزمایش هایی است که در همه آزمایشگاه های بالینی انجام می شود. این آزمایش با اهداف مختلفی توسط پزشک تجویز می گردد و می تواند فقط برای یک کنترل ساده باشد، و یا اینکه برای تشخیص یک بیماری مرموز مورد استفاده قرار بگیرد.

آزمایش خون دارای انواع مختلفی می باشد که هر یک در بخش های جداگانه آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد. با بررسی فاکتورهای مختلف خونی، می‌توان عملکرد اندام‌های مختلف بدن مانند قلب، کبد، کلیه و تیروئید را بررسی کرد. همچنین با آزمایش خون می‌توان به وجود بسیاری از عوامل عفونی و اختلالات ژنتیکی پی برد.

مهمترین موارد کاربرد آزمایش خون چیست؟

یکی از آزمایش هایی که در آزمایشگاه شبانه روزی آرامش کاربرد زیادی دارد، آزمایش خون است.  این آزمایش در مواردی مثل:

• آنالیز وضعیت کلی سلامت بدنی شما
• بررسی احتمال ابتلا به عفونت خاص
• بررسی عملکرد ارگان های مختلف بدن مثل کبد و کلیه
• تشخیص بیماری های مختلف ژنتیکی فرد

انجام این آزمایشات به صورت دوره ای و منظم می تواند اطلاعات جامع و کاملی در مورد بیماری های احتمالی شما به پزشک ارائه نماید. برای گرفتن آزمایش خون کافیست با همکاران ما در آزمایشگاه آنلاین شبانه روزی آرامش تماس حاصل نمایید تا در زمان مشخص از شما یک نمونه خون گرفته شود و به آزمایشگاه ارسال گردد تا شما بدون دردسر عملکرد کلی بدن خود و میزان سلامتی ارگان های مختلف را بررسی نمایید.

پزشک در صورت نگرانی در مورد برخی از بیماری‌ها، می‌تواند درخواست آزمایش خون دهد و یا آزمایش سالانه را به عنوان بخشی از برنامه درمانی پیشگیرانه افراد درخواست کند. افرادی که داروهای خاصی برای رقیق کردن خون مصرف می‌کنند نیاز به آزمایش منظم خون دارند. پزشک می‌تواند با توجه به عوامل خطر و نیازهای فردی آنها، در مورد دفعات انجام تست به افراد مشاوره دهد.

برخی از آزمایشات روتین خون

اگر می خواهید یک آزمایش خون درخواست کنید، رایج ترین مواردی که باید در نظر بگیرید عبارتند از:

• شمارش کامل خون (CBC)
• پانل متابولیک پایه
• پانل تیروئید
• آزمایشات مواد مغذی برای سطوح مواد مغذی حیاتی، مانند آهن یا ویتامین B

برخی از آزمایشات مهم خونی دیگر عبارتند از:

• نشانگرهای آنزیمی اگر در خطر ابتلا به سرطان یا سایر شرایط مانند سیروز، سکته مغزی یا بیماری سلیاک هستید.
• اگر اخیراً بدون روش مانع رابطه جنسی داشته اید یا با یک شریک جدید رابطه جنسی داشته اید، تست عفونت مقاربتی (STI) می دهد.

پر کاربرد ترین آزمایش های خون یا متداول‌ترین انواع آزمایش خون:

آزمایش CBC (شمارش کامل سلول های خون)

آزمایش CBC یا شمارش کامل سلول‌های خونی که به آن CBC یا Complete Blood Count گفته می‌شود، متداول‌ترین تست خون و از بخش‌های اصلی چکاپ کامل است. این آزمایش وجود 10 نوع سلول را در گلبول های سفید، گلبول های قرمز و پلاکت ها اندازه گیری می کند. نمونه هایی از این نتایج عبارتند از هماتوکریت، هموگلوبین، تعداد گلبول های قرمز و تعداد گلبول های سفید. در آزمایش خون CBC ، انواع و تعداد سلول‌های خون از جمله گلبول‌های قرمز (RBC)، گلبول‌های سفید (WBC) و پلاکت‌ها (PLT) اندازه‌گیری می‌شود که از آن برای تعیین وضعیت سلامتی، غربالگری برخی بیماری‌ها مانند کم خونی، سرطان خون، مالاریا و عفونت و همچنین ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای به کار می‌رود.

برای انجام آزمایش خون CBC نیاز به ناشتایی نیست و جواب آن طی ۲۴ ساعت آماده می‌شود.

آزمایش کم خونی

پزشک برای تشخیص کم خونی، معمولاً آزمایش CBC تجویز می‌کند. حتی ممکن است تعداد آزمایش‌های مورد نیاز به آزمایش هموگلوبین و هماتوکریت (H و H) محدود شود. کم خونی زمانی رخ می دهد که میزان هموگلوبین خون از مقدار نرمال کم تر شود. کم خونی خود را با کاهش تعداد گلبول های قرمز خون (RBC) و هماتوکریت (HCT) بروز می‌دهد.

علائم کم خونی چیست:

•  سرعت بالا یا نامنظم بودن ضربان قلب
• بالا رفتن سرعت تنفس
• بزرگ شدن طحال
• تنگی نفس
• سردرد و سرگیجه های مکرر
• احساس اضطراب
• سرد بودن دستان و پا
  

  

پنل متابولیکی پایه

پانل متابولیک پایه یعنی این آزمایش خون میتواند اندازه گیری الکترولیت های رایج خون و سایر ترکیبات همراه مانند کلسیم، گلوکز، سدیم، پتاسیم، کربن دی اکسید، کلر، نیتروژن، اوره خون و کراتین به اطلاعات مهمی را بدست آورد. نتایج این آزمایش در کمتر از ۲۴ ساعت مشخص خواهد شد و در اکثر موارد نیاز به ناشتایی فرد تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش خون است.

پنل متابولیکی کامل

پانل متابولیک کامل این آزمایش خون تمام فاکتورهای ذکر شده در تست بالا و همچنین دو آزمایش خون پروتئین آلبومین و پروتئین کل و همچنین چهار آزمایش خون عملکرد کبد را اندازه گیری می کند که عبارتند از ALP، ALT، AST و بیلی روبین.

اگر پزشک بخواهد در مورد عملکرد کبد یا کلیه شما اطلاعات بیشتری کسب کند، ممکن است این آزمایشات خون جامع تری را تجویز کند.که نتیجه آنها معمولاً ظرف یک تا سه روز طول می کشد.

آزمایش پانل چربی خون

پانل‌های چربی، میزان کلسترول بدن را اندازه گیری می کند. این شامل لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) و لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) می شود، نتیجه آزمایش خون پنل چربی خون طی مدت ۲۴ ساعت آماده می‌شود. نکته مهم برای انجام این تست نیاز است که فرد ۱۲ ساعت ناشتایی قبل از آزمایش چربی خون داشته باشد. آزمایش خون پنل چربی خون باید با دقت بالایی انجام شود، چرا که در صورت آلودگی و یا کم بودن مقدار نمونه دریافتی، می تواند فرایند آزمایش را تحت تاثیر قرار داده و دریافت پاسخ را با تاخیر مواجه کند.

تست بتا یا آزمایش خون بارداری

 آزمایش خون بتا با روش های گوناگونی انجام می شود که هر یک مزایا و معایبی را به همراه دارد. آزمایش خون بتا با دو روش کمی و کیفی انجام می شود. آزمایش خون کیفی دو نتیجه مثبت و منفی را نسبت به بارداری همراه است. آزمایش خون کمی به بررسی موارد بیشتری می پردازد و مقدار هورمون گنادوتروپین کوریونیک انسانی(HCG) که در دو طول دوران بارداری تولید می‌شود  را مشخص می کند.

زمان مورد نیاز تا مشخص شدن نتایج این آزمایش متغیر است و از چند ساعت تا  سه روز طول خواهد کشید. نتیجه آزمایش ادرار بارداری معمولاً طی چند دقیقه مشخص می‌شود، اما سطح دقت آن کمتر است. آزمایش خون و یا همان آزمایش بتا یکی از آزمایش هایی است که بسیاری از افراد با فرایند انجام آن آشنایی دارند. این آزمایش برای بررسی بارداری خانم ها انجام می شود. این آزمایش را می توان با نام های مختلفی مانند آزمایش بارداری، تست حاملگی، آزمایش خون بتا و آزمایش HCG اشاره کرد.

 بهتر است با  تهیه بیبی چک (Baby Check) از داروخانه های معتبر این آزمایش را در منزل انجام داده و برای دریافت نتیجه دقیق تر درخواست آنلاین آزمایش تست بارداری را در آزمایشگاه شبانه روزی آرامش انجام دهید و  به پزشک مراجعه کنید.

آزمایش تیروئید

آزمایش پنل تیروئید، برای تعیین میزان هورمون‌های تیروئیدی از جمله هورمون محرک تیروئید (TSH) در خون به کار می‌روند. سایر پارامترهای اندازه‌گیری شده در این آزمایش خون عبارتند از: افزایش T3، تیروکسین (T4) و شاخص عاری از T4 که به نام T7 هم از آن یاد می‌شود. این آزمایش خون مشخص می کند که یک فرد دارای بیماری هایی است که تیروئید او را تحت تأثیر قرار می دهد، مانند پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید. نتایج طی دو روز تا یک هفته آماده می‌شود.

در بدن انسان غدد بسیاری وجود دارد که هر کدام وظایف خاصی دارند. این غدد کارهای گوناگونی با کاربردهای مختلفی انجام می دهند که. هر کدام از طریق ترشح مواد گوناگون، اهداف خاص خود را پیش میبرند. این مواد تحت عنوان هورمون شناخته شده اند، ترشح این مواد بر روی ساز و کار های بدن تاثیر گذار بوده و تداخل در هر یک از این غدد می تواند. بر روی فعالیت اندام های مختلف بدن تاثیر منفی بگذارد. غده تیروئید واقع در گلو با ترشح هورمون تیروئید می تواند روی کاهش یا افزایش وزن تاثیر بگذارد، عدم فعالیت درست این غده علاوه بر کاهش یا افزایش وزن بر روی سلامت و کارایی قلب نیز تاثیر گذار است. از آزمایش تیروئید برای بررسی عملکرد غده تیروئید استفاده می‌شود. این تست خون برای تعیین میزان هورمون های تیروئیدی از جمله هورمون محرک تیروئید در خون به کار می رود

تست آنتی بادی (AB)

آنتی‌بادی‌ها بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند. آنتی‌بادی‌ها از جنس پروتئین‌های ایمونوگلوبولین بوده و به محافظت از افراد در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها، مواد شیمیایی یا سموم کمک می‌کنند. آنتی‌بادی انواع مختلفی از جمله دارد: IgM ،IgG ،IgA وIgE. گفته می ش.د. با استفاده از نمونه خون بیمار وجود یا عدم وجود یک آنتی‌بادی خاص (کیفی) یا مقدار آنتی‌بادی موجود (کمی) اندازه‌گیری می‌شود.

تست آنتی‌بادی برای تشخیص قرار گرفتن در معرض عامل عفونی یا خارجی، سطح ایمنی بدن در برابر میکروارگانیسم خاص، تشخیص بیماری خود ایمنی، واکنش در برابر انتقال خون، بررسی پس زدن پیوند عضو، آلرژی، بررسی روند عفونت یا روند بیماری‌های خود ایمنی انجام می‌شود.

نشانگر های آنزیم

آنزیم ها پروتئین هایی هستند که بدن انسان را در جهت انجام فرآیند های شیمیایی خاص کمک می کنند. نشانگرهای آنزیمی یک آزمایش خون است که فعالیت آنزیم های خاص را در بدن تجزیه و تحلیل می کنند. وجود آنزیم ها برای حفظ حیات ضروری هستند؛ آنزیم ها در سرتاسر بدن اقدام به انجام فعالیت های حیاتی متعددی می کنند. بسیاری از بیماری های ارثی در نتیجه ی تولید بیش از حد و یا کمبود یک آنزیم رخ می دهند. بیماری هایی که با منبع اختلالات آنزیم صورت می گیرند، مانند: سطح اندک پروتئین، اختلالات رشد تیروئید و سطوح غیر عادی از تستوسترون با استروژن با تست خون قابل تشخیص هستند.

پنل قدرت لخته شدن خون

لخته شدن خون فرآیند طبیعی و بسیار مهم است، که در صورت آسیب دیدگی رخ می دهد. به طور کلی بعد از ایجاد زخم و یا آسیب دیدگی عضوی از بدن، برای جلوگیری از ادامه یافتن خونریزی محل آسیب دیدگی لخته می شود تا خون زیادی از دست ندهیم. اما گاهی لخته شدن خون می تواند با عوارضی همراه باشد و برای ما مشکلاتی ایجاد کند. در برخی موارد خون در شریان های حیاتی لخته می شوند در نتیجه فرآیند لخته شدن خون حتما بعد از ایجاد آسیب شکل می گیرد و می تواند بدون آسیب دیدگی هم انجام شود. وجود لخته در سرخرگ های مهم می تواند ما را تا یک قدمی مرگ ببرد. لخته شدن خون در شریان های حیاتی موجب مسدود شدن جریان خون در داخل مغز، قلب و ریه ها شود. در این وضعیت سکته مغزی و یا حمله قلبی پدید می‌آید. فرآیند لخته شدن خون با توجه به سطح سلامت شما و سوابق بیماری ها متغیر می باشد.

آزمایشات پیشگیری یا تشخیص لخته شدن خون از انواع آزمایش هایی است که توسط تست خون انجام می شود که نشان دهنده مدت زمان و کیفیت لخته شدن خون است.

نتایج تست لخته شدن خون در موارد زیر کاربرد دارد:

• خونریزی بیش از حد
• هموفیلی
• ترومبوز
• بیماری های کبد
• لوسمی حاد میلوئیدی
• احتمال سکته مغزی
• احتمال حمله قلبی

آزمایش خون و بخش های مختلف آن در آزمایشگاه

آزمایش خون در بخش های زیر انجام می شود:

• بیوشیمی
• هماتولوژی
• ایمونولوژی
• سرولوژی
• میکروب شناسی
• بانک خون
• سرطان شناسی
• ژنتیک
• تست های انعقادی

در هر یک از این بخش ها، تست های جداگانه ای وجود دارد که با بررسی آنها، تصویر کلی از شرایط بدنی شما برای پزشک در آزمایشگاه شبانه روزی آرامش فراهم می گردد.

قبل از آزمایش خون چه کارهایی را باید انجام دهیم؟

به طور معمول برای انجام برخی از آزمایشات خونی شرایط و آمادگی‌های قبلی نیاز است که افراد با دستور پزشک و یا با راهنمایی آزمایشگاه، باید آن نکات را رعایت کنند. رعایت نکات توصیه شده در آزمایش خون باعث دقیق‌تر شدن جواب‌های آزمایش فرد می‌شود. برای مثال بعضی از آزمایشات نیاز به ناشتا بودن دارد و یا باید توجه داشت قبل از انجام آزمایش، برخی داروهای خاص مصرف نشود زیرا این داروها می‌توانند بر نتایج نهایی تست خون تأثیر بگذارد برای مثال می‌توان به داروهای هورمونی یا داروهای آنتی‌بیوتیک اشاره کرد.

موارد لازم برای انجام آزمایش خون

به طور معمول در برخی موارد آزمایش خون برخی شرایط و آمادگی های قبلی مورد نیاز است که شما با دستور پزشک و یا با راهنمایی آزمایشگاه، موظف به رعایت آنها می باشید. به عنوان مثال بسته به موارد مد نظر پزشک و بیمار شما باید:

• برای حدود 12 ساعت از خوردن و آشامیدن مواد غذایی خودداری کرده و به صورت ناشتا به آزمایشگاه مراجعه نمایید. خوردن آب در این گونه موارد مشکلی ندارد اما به غیر از آب شما نباید چیزی بخورید یا بیاشامید.
• قبل از انجام آزمایش، از خوردن برخی داروهای خاص باید پرهیز شود. این داروها می توانند بر نتایج نهایی تست خون تاثیر بگذارند. نمونه ای از این داروها می توان به داروهای هورمونی یا داروهای آنتی بیوتیک اشاره نمود.

رعایت نکات توصیه شده در آزمایش خون ضمن اینکه باعث دقیق تر شدن جواب های آزمایش شما می شود، بلکه از تکرار و هدر رفت انرژی و زمان فرد و کادر آزمایشگاه نیز جلوگیری می شود.

تست های خون مربوط به بیماری های مقاربتی (STD)

اصطلاح بیماری های مقاربتی برای بیان بیماریهایی که منبع تماس جنسی از طریق یک شخص به شخص دیگر است که انتقال داده و باعث بروز بیماری های مراقبتی می شود. شما می توانید با عدم رعایت مسائل مراقبتی و یا رابطه جنسی بدون محافظ از واژن، مقعد، دهان و دندان با فردی که بیماری مقاربتی دارد خیلی سریع  بیمار شوید.

در حال حاضر به کمک نمونه خون می توان تمامی بیماری های مقاربتی را شناسایی نمایید. اما در بسیاری از موارد برای دریافت نتیجه ای بهتر و مطمئن تر در کنار آزمایش خون برای تشخیص بیماری مقاربتی  از آزمایشات چند گزینه ای مانند نمونه ادرار، تست بخش هایی از بافت عفونی نیز استفاده می کنند.

بیماری های زیر از طریق تست خون قابل شناسایی می باشند:

• کلامیدیا
• سوزاک
• تبخال
• ایدز
• سیفلیس

در برخی موارد تشخیص بیماری های عفونی مانند ایدز که به تازگی وارد بدن شده است نیازمند گذر زمان است و باید حداقل یک ماه صبر نمود تا بتوان با اطمینان از وجود این ویروس اطمینان حاصل کرد.

چند وقت یک بار باید آزمایش خون انجام دهیم؟

بر اساس دستورالعمل‌های سازمان‌های بالینی مختلف، چند وقت یک‌بار بایدآزمایش خون انجام دهید، ممکن است به سن شما بستگی داشته باشد:

• سنین 18 تا 39: حداقل هر 5 سال یکبار
• از 40 تا 49 سال: هر 2 تا 3 سال یکبار
• افراد 50 سال و بالاتر: هر 1 تا 2 سال یکبار

چرا بعضی از آزمایشات خون به ناشتا بودن نیاز دارند؟

تغذیه هر فرد، بر سطح فاکتورهای مختلف خون آن تأثیر می گذارد. هر چیزی که می‌خورید و می‌نوشید حاوی ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و سایر مواد مغذی است که می‌تواند باعث افزایش یا کاهش موقت سطوح مرتبط در خون شود. به عنوان مثال، سطح قند خون، به ویژه سطح گلوکز، بعد از خوردن غذا به طور موقت بالا می‌رود و سپس به صورت آهسته کاهش پیدا می‌کند، به همین علت فرد قبل از آزمایش قند خون نباید چند ساعت غذا بخورد. آزمایش‌های دیگر همچون آزمایش پنل چربی به ۱۲ ساعت ناشتایی نیاز دارد. ناشتا بودن به مدت 8 تا 12 ساعت به شما کمک می کند تا مطمئن شوید که نتایج آزمایش خون فاقد این متغیرها است و نتایج آزمایش شما را تا حد امکان دقیق می کند.

ناشتایی برای آزمایش خون در بارداری

در صورت باردار بودن چندین آزمایش خون وجود دارد که ممکن است به آنها نیاز داشته باشید. این آزمایشات برای ارزیابی هرگونه نگرانی بالقوه سلامتی که ممکن است شما یا کودکتان در دوران بارداری یا پس از زایمان تجربه کنید، طراحی شده‌اند. در برخی از موارد شما را ملزم به ناشتا بودن قبل از انجام آزمایش می کند. پزشک به شما توصیه می کند که چگونه برای هر آزمایش آماده شوید.

اگر باردار هستید ناشتایی معمولا بی خطر است، مشروط بر اینکه از سلامت خوبی برخوردار باشید و بارداری پرخطری نداشته باشید. برای راحتی کلی شما، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که آب بیشتری بنوشید یا در خانه بمانید، به خصوص اگر هوا بسیار گرم یا مرطوب است. در این صورت آزمایشگاه شبانه روزی سعادت آباد آرامش با ارسال نمونه گیر در محل به شما آرامش را هدیه می دهد.

لازم به ذکر است که ناشتایی ممکن است سوزش سر دل را در برخی از زنان باردار افزایش دهد. اگر در زمانی که منتظر خونگیری هستید علائم ناراحت کننده یا نگران کننده ای از هر نوع را تجربه کردید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

ناشتایی کودکان قبل از آزمایش خون به چه صورت است؟

درست مانند بزرگسالان، کودکان نیز ممکن است نیاز به آزمایش خون داشته باشند که لازم به ناشتایی قبل از انجام آزمایش خون دارند. در این صورت، پزشک اطفال به شما اطلاع می دهد که کودک شما تا چه مدت باید از خوردن و آشامیدن خودداری کند.

بعضی از آزمایشات رایج که نیاز به ناشتا بودن دارند عبارتند از:

• تست های کلسترول
• آزمایش قند خون
• آزمایش کبد
• تست های عملکرد کلیه
• پانل متابولیک پایه
• آزمایشات گلوکز

جدول آزمایش های عملکرد کلیه

چه مدت نتیجه آزمایشات خون طول می کشد؟

نتایج آزمایشات خون ممکن است از چند ساعت تا چند روز طول بکشد. در مقاله یک نمای کلی از مدت زمانی که ممکن است برخی از آزمایشات رایج طول بکشد آورده شده است:

• شمارش کامل خون (CBC): 24 ساعت
• چکاپ پانل متابولیک پایه: 24 ساعت
• پانل متابولیک کامل: 24 تا 72 ساعت
• آزمایشات چربی خون: 24 ساعت

زمان‌بندی جواب آزمایشات خونی شما  به آزمایشگاه خاصی که در آن آزمایش می‌شوید و تعداد آزمایش‌هایی که در آن واحد انجام می‌دهید بستگی دارد. اگر چندین آزمایش خون را سفارش دهید، ممکن است تا زمانی که همه آزمایش ها کامل نشده اند، نتایج کامل را دریافت نکنید.