سرطان رحم + علائم، علل، تشخیص و درمان

سرطان رحم چیست؟

سرطان رحم زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های غیرطبیعی در رحم شروع به رشد خارج از کنترل می‌کنند.

دو نوع اصلی سرطان رحم وجود دارد. سرطان آندومتر از پوشش داخلی رحم (آندومتر) شروع می شود و حدود 95٪ از تمام موارد را تشکیل می دهد. و سارکوم رحم که در بافت عضلانی (میومتر) ایجاد می شود و شکل نادرتر سرطان رحم است. درنتیجه سرطان رحم اغلب به عنوان سرطان آندومتر شناخته می شود زیرا این شایع ترین شکل آن است.

آندومتر لایه داخلی رحم می باشد. در طول چرخه قاعدگی تغییر می کند. هورمون هایی به نام استروژن و پروژسترون باعث ضخیم شدن آندومتر در بارداری می شوند. اگر بارداری اتفاق نیفتد، بدن فرد پروژسترون کمتری تولید می کند که باعث ریزش پوشش آندومتر می شود. آن زمان است که دوره ها اتفاق می افتد.

علائم و نشانه های سرطان رحم

خونریزی غیرمعمول واژینال شایع ترین علامت سرطان رحم است، به ویژه هر خونریزی بعد از یائسگی. سایر علائم رایج ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پریودهای سنگین تر از حد معمول یا تغییر در پریودهای فرد
• خونریزی واژینال بین پریودها
• دوره های قاعدگی که بدون وقفه ادامه می یابد.

علائم و نشانه های کمتر رایج عبارتند از:

• ترشح آبکی که ممکن است بوی نامطبوعی داشته باشد.
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• مشکل در ادرار کردن یا تغییر در اجابت مزاج
• درد شکم
• خونریزی بسیار طولانی، شدید یا مکرر واژینال در سنین بالای 40 سال.

در حالی که این علائم ممکن است به دلایل دیگری ایجاد شوند، اگر نگران هستید با پزشک عمومی مشورت کنید.

علل ابتلا به سرطان رحم

برخی از عواملی که می توانند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهند عبارتند از:

• یائسگی (بعد از سن 55 سالگی)
• هیپرپلازی (تکثیر بیش از حد سلولی) آندومتر
• عدم تجربه بارداری
• شروع زودرس پریود (قبل از 12 سالگی)
• داشتن فشار خون بالا یا دیابت
• اضافه وزن یا چاق بودن
• سابقه خانوادگی سرطان تخمدان، رحم یا روده
• داشتن یک بیماری ژنتیکی مانند سندرم کاودن یا سندرم لینچ
• تومورهای تخمدان قبلی یا سندرم تخمدان پلی کیستیک
• استفاده از درمان جایگزینی هورمون تنها با استروژن یا درمان باروری
• پرتودرمانی قبلی لگن
• مصرف تاموکسیفن برای درمان سرطان سینه (مزایای درمان سرطان سینه معمولاً بیشتر از خطر سرطان رحم است – (اگر نگران هستید با پزشک صحبت کنید).

نحوه تشخیص سرطان رحم

آزمایشات برای تشخیص سرطان رحم عبارتند از:

معاینه ی فیزیکی

پزشک ممکن است شکم را از نظر تورم بررسی کند. برای بررسی رحم، پزشک در حالی که روی شکم بیمار فشار می آورد، دو انگشت را داخل واژن قرار می دهد، یا ممکن است از ابزاری (اسپکولوم) استفاده کند که دیواره های واژن را جدا می کند (شبیه به آزمایش غربالگری دهانه رحم).

سونوگرافی لگن

سونوگرافی لگن از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم و تخمدان ها استفاده می کند. امواج صوتی هنگامی که با چیزی متراکم مانند تومور یا اندام برخورد می کنند بازتاب می کنند. سپس یک کامپیوتر از این پژواک ها تصویری می سازد. سونوگرافی لگن را می توان به دو روش انجام داد و اغلب هر دو نوع در یک معاینه انجام می شود. سونوگرافی لگن معمولا بین 15 تا 30 دقیقه طول می کشد. اگر چیزی غیرعادی به نظر برسد، پزشک ممکن است بیوپسی را پیشنهاد کند.

سونوگرافی شکم

برای گرفتن تصاویر خوب از تخمدان ها و رحم در سونوگرافی شکم، بیمار باید مثانه پر داشته باشد، بنابراین قبل از انجام سونوگرافی از او خواسته می شود آب بنوشد. سونوگرافیست دستگاه کوچکی به نام پروب را روی شکم حرکت می دهد.

سونوگرافی ترانس واژینال

برای سونوگرافی ترانس واژینال نیازی به مثانه پر نیست. سونوگرافی یک پروب را وارد واژن می کند. ممکن است سونوگرافی برای بیمار ناراحت کننده باشد، اما نباید دردناک باشد.

اگر بیمار از انجام سونوگرافی احساس ناراحتی یا خجالت می‌کند، بهتر است از قبل با تکنسین صحبت کند. می تواند درخواست کند که یک سونوگرافیست زن داشته باشد یا شخص دیگری در اتاق با او باشد.

بیوپسی آندومتر

بیوپسی آندومتر در مطب متخصص انجام می شود. یک لوله بلند و نازک (لوله) به واژن وارد می شود تا به آرامی سلول ها را از پوشش رحم جدا نماید. سلول ها به پاتولوژیست ارجاع می شوند که آنها را زیر میکروسکوپ بررسی می نماید. ممکن است ناراحتی مشابهی مانند گرفتگی پریود وجود داشته باشد، بنابراین پزشک ممکن است مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن را قبل از عمل توصیه کند.

هیستروسکوپی و بیوپسی

هیستروسکوپ یک دستگاه تلسکوپ مانند است که از طریق واژن وارد رحم می شود و به متخصص زنان یا انکولوژیست زنان اجازه می دهد تا داخل رحم را ببینند. در طی این روش، بافت نیز می تواند برداشته شود (بیوپسی) و برای آزمایش بیشتر به آزمایشگاه ارسال شود.

آزمایش خون و ادرار

ممکن است از آزمایش خون و ادرار برای ارزیابی سلامت عمومی و اطلاع رسانی در مورد تصمیمات درمانی استفاده شود. در رابطه با آزمایش سرطان بیشتر بخوانید.

تست های دیگر

اگر سرطان در رحم تشخیص داده شود، ممکن است بیمار اسکن های دیگری انجام دهد تا ببینید آیا سرطان به سایر قسمت های بدن سرایت کرده است، مانند عکس برداری با اشعه ایکس، CT Scan یا MRI. برای انواع خاصی از سرطان رحم، مانند سارکوم، ممکن است از PET Scan استفاده شود.

پس از تشخیص سرطان رحم چه اتفاقی رخ می دهد؟

پس از تشخیص سرطان رحم، بیمار ممکن است احساس شوک، ناراحتی، اضطراب یا سردرگمی کند. اینها پاسخ های عادی هستند. تشخیص سرطان رحم بر هر فرد متفاوت است. برای بسیاری از آنها زمان سختی خواهد بود، با این حال برخی از افراد به فعالیت های عادی روزانه خود ادامه می دهند.

بهتر است بیمار در مورد گزینه های درمانی خود با پزشکان، خانواده و دوستان خود صحبت کند. این به بیمار بستگی دارد که چقدر می خواهد در تصمیم گیری در مورد درمان خود مشارکت داشته باشد.

تشخیص سرطان آندومتر چه چیزهایی را مشخص می کند؟

اگر پزشک سرطان آندومتر را تشخیص دهد، باید نوع آن را نیز تعیین کند. دانستن نوع سرطان به تیم مراقبتی کمک می کند تا بهترین درمان را پیدا کند:

• سرطان آندومتر نوع 1 تهاجم کمتری دارد. آنها معمولاً به سرعت به بافت های دیگر گسترش نمی یابند.
• سرطان آندومتر نوع 2 تهاجمی تر است. آنها به احتمال زیاد به خارج از رحم گسترش می یابند و نیاز به درمان قوی تری دارند.

پزشک بیمار مرحله سرطان را تعیین می کند. سرطان های رحم در مقیاسی از I تا IV مرحله بندی می شوند.

• مرحله اول سرطان فراتر از رحم بیمار گسترش نیافته است.
• سرطان مرحله دوم به دهانه رحم بیمار گسترش یافته است.
• سرطان مرحله سوم به واژن، تخمدان ها و/یا غدد لنفاوی گسترش یافته است.
• سرطان مرحله IV به مثانه یا سایر اندام های دور از رحم گسترش یافته است.

در برخی موارد، پزشک تا زمانی که برای برداشتن سرطان جراحی انجام ندهد ممکن است نتواند تشخیص دهد که بیمار در چه مرحله‌ای از سرطان قرار دارد.

درمان سرطان رحم

برای اکثر زنان مبتلا به سرطان رحم، جراحی تنها درمان مورد نیاز خواهد بود، به خصوص اگر سرطان زود تشخیص داده شود و به سایر قسمت های بدن گسترش نیابد.

جراحی (هیسترکتومی و سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه)

رایج ترین روش درمان سرطان رحم، برداشتن رحم و دهانه رحم با جراحی است. این روش هیسترکتومی کامل نامیده می شود. اگر لوله های فالوپ و هر دو تخمدان نیز برداشته شوند، سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه نامیده می شود.

تخمدان ها اغلب برای کاهش خطر بازگشت سرطان برداشته می شوند، زیرا تخمدان ها استروژن تولید می کنند، هورمونی که ممکن است باعث رشد سرطان شود.

جراحی را می توان از طریق بریدگی در شکم (لاپاروتومی) یا با استفاده از جراحی لاپاراسکوپی انجام داد. بیمار بیهوش خواهد شد. در طول این عمل، اگر سرطان گسترش یافته باشد، جراح ممکن است بافت اضافی را بردارد یا غدد لنفاوی را در لگن بردارد.

برای زنانی که قبل از درمان یائسه نشده‌اند و سپس سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه انجام می‌دهند، با برداشتن تخمدان‌هایشان یائسگی را تجربه خواهند کرد. بنابراین، اگر بیمار نگران تأثیر جراحی بر باروری خود باشد، مهم است که قبل از شروع درمان با متخصص خود صحبت کند.

تیم درمان به بیمار در مورد نحوه مراقبت از خود پس از جراحی، از جمله اجتناب از بلند کردن، رانندگی و مقاربت جنسی برای مدت کوتاهی در طول بهبودی، توصیه می‌کند.

پرتودرمانی (رادیوتراپی)

پرتودرمانی، استفاده از اشعه ایکس برای از بین بردن یا آسیب رساندن به سلول های سرطانی، معمولاً به عنوان یک درمان اضافی برای کاهش احتمال بازگشت سرطان استفاده می شود. اگر برای جراحی آماده نباشید، ممکن است به عنوان درمان اصلی توصیه شود.

پرتودرمانی یا به صورت خارجی انجام می شود و دستگاه پرتو را به سمت سرطان و بافت اطراف هدایت می کند. یا از داخل بدن (براکی تراپی) مواد رادیواکتیو در لوله های نازک قرار می گیرند و در داخل واژن نزدیک محل سرطان قرار می گیرند.

پرتودرمانی در ناحیه لگن ممکن است باعث یائسگی شود، بنابراین، اگر بیمار نگران تأثیر درمان بر باروری خود باشد، مهم است که قبل از شروع درمان، نگرانی های خود را با تیم درمانی خود در میان بگذارد.

هورمون درمانی

اگر سرطان گسترش یافته باشد یا اگر سرطان عود کرده باشد معمولاً هورمون درمانی انجام می شود. همچنین گاهی اوقات در صورتی که جراحی گزینه ی اول نباشد استفاده می شود. پروژسترون درمان هورمونی اصلی برای زنان مبتلا به سرطان رحم است و به شکل قرص یا تزریق توسط پزشک عمومی یا پرستار در دسترس است و به کاهش برخی سرطان ها و کنترل علائم کمک می کند.

شیمی درمانی

شیمی درمانی برای درمان انواع خاصی از سرطان رحم یا زمانی که سرطان پس از جراحی یا رادیوتراپی عود می کند یا اگر سرطان به درمان هورمونی پاسخ نمی دهد استفاده می شود. می توان از آن برای کنترل سرطان و تسکین علائم استفاده کرد. معمولاً به صورت دارویی که به داخل ورید (داخل وریدی) تزریق می شود، تجویز می شود. پزشک دوره درمان شیمی درمانی و مدت زمان آن را توضیح می دهد.

مراقبت تسکینی

در برخی موارد سرطان رحم، تیم پزشکی ممکن است در مورد مراقبت تسکینی با بیمار صحبت کند. هدف مراقبت تسکینی بهبود کیفیت زندگی با کاهش علائم سرطان است.

علاوه بر کاهش سرعت گسترش سرطان رحم، درمان تسکینی می تواند درد را تسکین دهد و به مدیریت سایر علائم کمک کند. درمان ممکن است شامل رادیوتراپی، شیمی درمانی یا سایر درمان های دارویی باشد.

تیم درمان سرطان رحم

بسته به نوع درمان، تیم درمانی ممکن است متشکل از تعدادی متخصص سلامت مختلف باشد، مانند:

• GP (پزشک عمومی) – از سلامت عمومی بیمار مراقبت می کند و با متخصصان خود برای هماهنگی درمان همکاری می کند.
• انکولوژیست زنان – سرطان های دستگاه تناسلی زنان را تشخیص و درمان می کند
• متخصص زنان – متخصص در درمان بیماری های دستگاه تناسلی زنان.
• رادیوتراپیست – درمان پرتودرمانی را تجویز و هماهنگ می کند.
• انکولوژیست پزشکی – دوره شیمی درمانی را تجویز و هماهنگ می کند.
• پرستار سرطان – به درمان کمک می کند و اطلاعات و پشتیبانی را در طول درمان بیمار ارائه می دهد.
• متخصص باروری – ناباروری و اختلالات هورمونی باروری را تشخیص، درمان و مدیریت می کند
• متخصص تغذیه – یک برنامه غذایی را توصیه می کند که در دوران درمان و بهبودی باید رعایت شود.
• سایر متخصصان بهداشتی – مانند مددکاران اجتماعی، داروسازان و مشاوران.

عوامل خطرساز ابتلا به سرطان رحم کدامند؟

چندین عامل خطر برای سرطان آندومتر وجود دارد. بسیاری از آنها به تعادل بین استروژن و پروژسترون مربوط می شوند. این عوامل خطر عبارتند از چاقی، وضعیتی به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا مصرف استروژن (مصرف استروژن بدون مصرف پروژسترون نیز). اختلال ژنتیکی سندرم لینچ یکی دیگر از عوامل خطر غیر مرتبط با هورمون است.

عوامل خطرساز عبارتند از:

سن، سبک زندگی و سابقه خانوادگی

• سن: با افزایش سن، احتمال ابتلا به سرطان رحم افزایش می یابد. بیشتر سرطان های رحم بعد از 50 سالگی اتفاق می افتد.
• رژیم غذایی سرشار از چربی حیوانی: رژیم غذایی پرچرب می تواند خطر ابتلا به چندین سرطان از جمله سرطان رحم را افزایش دهد. غذاهای چرب کالری بالایی دارند که می تواند منجر به چاقی نیز شود.
• سابقه خانوادگی: برخی افراد اختلالات ژنتیکی را به ارث می برند که خطر سرطان را افزایش می دهد. افراد مبتلا به سندرم لینچ یا سرطان کولورکتال غیر پولیپ ارثی (HNPCC)، خطر ابتلا به سرطان آندومتر را همراه با انواع دیگر سرطان ها افزایش می دهند.

سایر شرایط

• دیابت: این بیماری اغلب با چاقی، یک عامل خطر برای سرطان مرتبط است. اما برخی مطالعات نشان می دهد که ارتباط مستقیم تری بین دیابت و سرطان رحم نیز وجود دارد.
• چاقی (وزن اضافی): برخی از هورمون ها توسط بافت چربی به استروژن تبدیل می شوند و خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می دهند. هر چه مقدار بافت چربی بیشتر باشد، تأثیر بیشتری بر سطح استروژن دارد.
• بیماری های تخمدان: افرادی که تومورهای تخمدان خاصی دارند، سطح استروژن بالا و سطح پروژسترون پایینی دارند. این تغییرات هورمونی می تواند خطر سرطان رحم را افزایش دهد.
• سابقه قاعدگی و باروری
  قاعدگی زودرس: اگر قاعدگی فرد قبل از 12 سالگی شروع شده باشد، خطر ابتلا به سرطان رحم ممکن است افزایش یابد. این به این دلیل است که رحم برای سال های بیشتری در معرض استروژن قرار می گیرد.
• یائسگی دیررس: به طور مشابه، اگر یائسگی بعد از 50 سالگی رخ دهد، خطر نیز افزایش می یابد. رحم بیمار مدت بیشتری در معرض استروژن قرار می گیرد.
• دوره طولانی قاعدگی: تعداد سال های قاعدگی ممکن است مهمتر از سن بیمار در شروع یا پایان دوره قاعدگی باشد.
• باردار نشدن: افرادی که باردار نشده اند در معرض خطر بیشتری هستند.

درمان های قبلی برای سایر شرایط

• پرتودرمانی اولیه لگن: پرتودرمانی لگن برای درمان سایر سرطان ها می تواند به DNA سلول آسیب برساند. این آسیب ممکن است خطر ابتلا به نوع دوم سرطان را افزایش دهد.
• درمان جایگزینی استروژن (ERT): برخی از افراد برای کمک به تسکین علائم یائسگی استروژن درمانی دریافت می کنند. دریافت ERT بدون پروژسترون بیمار را در معرض خطر بیشتری برای سرطان رحم قرار می دهد.
• استفاده از تاموکسیفن: افراد ممکن است این دارو را برای درمان سرطان سینه دریافت کنند. مانند استروژن در رحم عمل می کند و می تواند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد.

عوارض سرطان آندومتر چیست؟

جدی ترین عارضه سرطان آندومتر مرگ است. با این حال، هنگامی که پزشک سرطان آندومتر را در مراحل اولیه تشخیص می دهد، درمان راحت تر و احتمال بهبودی بیشتر است.

سایر عوارض سرطان آندومتر عبارتند از:

• کم خونی
• گسترش سرطان به سایر قسمت های بدن (متاستاز).
• عدم پاسخ مناسب به درمان.

در رابطه با آزمایش کم خونی بیشتر بخوانید.