بیماری لایم + علائم، علل و درمان

مقدمه: 
بیماری لایم شایع ترین بیماری قابل انتقال از طریق ناقل در ایالات متحده است. بیماری لایم توسط باکتری Borrelia burgdorferi و به ندرت Borrelia mayonii ایجاد می شود. این بیماری از طریق نیش کنه های پا سیاه آلوده به انسان منتقل می شود. علائم معمولی شامل تب، سردرد، خستگی و یک بثورات پوستی مشخصه به نام اریتم مهاجر است. در صورت عدم درمان، عفونت می تواند به مفاصل، قلب و سیستم عصبی سرایت کند. بیماری لایم بر اساس علائم، یافته های فیزیکی (به عنوان مثال، بثورات پوستی) و احتمال قرار گرفتن در معرض کنه های عفونی تشخیص داده می شود. تست آزمایشگاهی در صورتی مفید است که به درستی استفاده شود و با روش های معتبر انجام شود. اکثر موارد بیماری لایم را می توان با چند هفته آنتی بیوتیک با موفقیت درمان کرد. مراحل پیشگیری از بیماری لایم شامل استفاده از دافع حشرات، حذف سریع کنه ها، استفاده از آفت کش ها و کاهش زیستگاه کنه ها است. کنه‌هایی که بیماری لایم را منتقل می‌کنند می‌توانند گاهی اوقات سایر بیماری‌های منتقله از کنه را نیز منتقل کنند.

1- بیماری لایم چیست؟

بیماری لایم یک بیماری ناشی از باکتری بورلیا است. انسان معمولاً از نیش کنه حامل این باکتری به بیماری لایم مبتلا می شود. کنه‌هایی که می‌توانند حامل باکتری‌های بورلیا باشند، در بیشتر مناطق ایالات متحده زندگی می‌کنند. همچنین در اروپا و در جنوب مرکزی و جنوب شرقی کانادا رایج است. اگر زمانی را در مکان‌هایی که کنه‌ها زندگی می‌کنند، مانند مناطق چمن‌زار یا جنگلی بگذرانید، در خطر ابتلا به بیماری لایم هستید. انجام اقدامات ایمنی در این مناطق می تواند خطر ابتلا به بیماری لایم را کاهش دهد.

2- علائم بیماری لایم

نیش کنه ممکن است مانند یک برآمدگی کوچک و خارش دار روی پوست باشد، دقیقاً شبیه نیش پشه. این بدان معنا نیست که شما یک بیماری منتقله از کنه دارید. بسیاری از مردم متوجه نمی شوند که گزش کنه داشته اند.

علائم بیماری لایم متفاوت است. آنها معمولاً در مراحل مختلف ظاهر می شوند. اما مراحل ممکن است همپوشانی داشته باشند و برخی از افراد علائم مرحله اولیه معمولی را ندارند.

مرحله 1

علائم اولیه بیماری لایم معمولاً در عرض 3 تا 30 روز پس از نیش کنه رخ می دهد. این مرحله از بیماری دارای مجموعه محدودی از علائم است. این بیماری موضعی زودرس نامیده می شود.

بثورات پوستی نشانه شایع بیماری لایم است. اما همیشه این اتفاق نمی افتد. بثورات معمولاً یک دایره منفرد است که به آرامی از محل گزش کنه پخش می شود. ممکن است در مرکز مشخص شود و شبیه یک هدف یا چشم گاو نر به نظر برسد. بثورات اغلب هنگام لمس گرم احساس می شوند، اما معمولاً دردناک یا خارش ندارند.

سایر علائم مرحله 1 عبارتند از:

• تب.
• سردرد.
• خستگی مفرط.
• سفتی مفصل.
• درد و درد عضلانی.
• تورم غدد لنفاوی.

مرحله 2

بدون درمان، بیماری لایم می تواند بدتر شود. علائم اغلب در عرض 3 تا 10 هفته پس از نیش کنه ظاهر می شوند. مرحله 2 اغلب جدی تر و گسترده تر است. به آن بیماری منتشر زودرس می گویند.

مرحله 2 ممکن است شامل علائم مرحله 1 و موارد زیر باشد:

• بثورات زیاد در سایر قسمت های بدن.
• گردن درد یا سفتی.
• ضعف عضلانی در یک یا هر دو طرف صورت.
• فعالیت سیستم ایمنی در بافت قلب که باعث نامنظم شدن ضربان قلب می شود.
• دردی که از پشت و باسن شروع می شود و به پاها سرایت می کند.
• درد، بی حسی یا ضعف در دست ها یا پاها.
• تورم دردناک در بافت های چشم یا پلک.
• فعالیت سیستم ایمنی در اعصاب چشم که باعث درد یا از دست دادن بینایی می شود.

مرحله 3

در مرحله سوم، ممکن است علائمی از مراحل اولیه و علائم دیگر داشته باشید. به این مرحله بیماری منتشر دیررس می گویند.

در ایالات متحده، شایع ترین وضعیت این مرحله، آرتروز در مفاصل بزرگ، به ویژه زانوها است. درد، تورم یا سفتی ممکن است برای مدت طولانی ادامه داشته باشد. یا علائم ممکن است بیایند و بروند. علائم مرحله 3 معمولاً 2 تا 12 ماه پس از نیش کنه شروع می شود.

نوع بیماری لایم که در اروپا رایج است می تواند باعث بیماری پوستی به نام آکرودرماتیت مزمن آتروفیکانس شود. پوست پشت دست ها و بالای پاها تغییر رنگ داده و متورم می شود. همچنین ممکن است روی آرنج و زانو ظاهر شود. موارد جدی تر ممکن است باعث آسیب به بافت ها یا مفاصل شود.

این عارضه پوستی ممکن است چند ماه تا چندین سال پس از نیش کنه ظاهر شود.

3- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اکثر افرادی که به بیماری لایم مبتلا می شوند گزش کنه را به خاطر نمی آورند و بسیاری از علائم بیماری لایم به شرایط دیگر مربوط می شود. اگر علائم بیماری لایم را دارید به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می تواند نتایج را بهبود بخشد.

اگر می‌دانید که کنه‌گزیده شده‌اید یا ممکن است در اطراف کنه‌ها بوده‌اید، مراقب علائم باشید. اگر آنها ظاهر شدند، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.

4- علل ابتلا به بیماری لایم

بیماری لایم توسط باکتری بورلیا ایجاد می شود. در آمریکای شمالی، کنه پا سیاه که کنه گوزن نیز نامیده می شود، عمدتاً حامل این باکتری است.

در اروپا، گونه متفاوتی از بورلیا باعث بیماری لایم می شود. کنه ها حامل باکتری ها هستند. این کنه ها با نام های مختلفی از جمله کنه لوبیا کرچک، کنه گوسفندی یا کنه گوزن شناخته می شوند.

نیش کنه

کنه ها با چسبیدن به پوست میزبان از خون تغذیه می کنند. کنه تا زمانی که متورم شود و تا اندازه معمولی خود چندین برابر شود تغذیه می کند. کنه های آهو می توانند چندین روز از خون میزبان تغذیه کنند.

کنه ها باکتری ها را از یک میزبان مانند گوزن یا جونده می گیرند و می توانند باکتری را به میزبان دیگری منتقل کنند. هنگامی که کنه آلوده از فردی تغذیه می کند، باکتری می تواند به جریان خون فرد منتقل شود. اگر کنه را در عرض 24 ساعت از بین ببرید، باکتری کمتر باعث گسترش بیماری لایم می شود.

کنه های جوان و بالغ هم می توانند ناقل این بیماری باشند. کنه های جوان ریز هستند و به سختی قابل تشخیص هستند. اگر کنه جوان شما را گاز بگیرد ممکن است متوجه نشوید.

5- عوامل خطر ابتلا به بیماری لایم

خطر ابتلا به بیماری لایم بستگی به این دارد که آیا زمانی را در جایی که احتمالاً کنه ها زندگی می کنند بگذرانید. این شامل موارد زیر است:

• منطقه. کنه های آهوی ناقل بیماری لایم بسیار شایع هستند. آنها بیشتر در غرب میانه بالا، ایالات شمال شرقی و میانه اقیانوس اطلس و در جنوب مرکزی و جنوب شرقی کانادا یافت می شوند. کنه کرچک در سراسر اروپا یافت می شود.
• زیستگاه. کنه ها در مناطق جنگلی، درختچه ای یا چمنزار زندگی می کنند.
• زمان سال. خطر عفونت در بهار، تابستان و پاییز بیشتر است. اما کنه‌ها می‌توانند هر زمانی که درجه حرارت بالای صفر باشد فعال باشند.

6- عوارض بیماری لایم

برخی از افراد مبتلا به بیماری لایم علائمی را گزارش می کنند که پس از درمان ادامه می یابد. این علائم طولانی تر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آرتریت که با بیماری لایم شروع می شود و بهبود نمی یابد.
• بدن درد و درد.
• خستگی مداوم یا مکرر.
• شکایت از حافظه

این شرایط به وضوح درک نشده است. برخی از افراد با این علائم ممکن است با سندرم بیماری لایم پس از درمان یا PTLDS تشخیص داده شوند. این مشکلات طولانی مدت ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• درمان ناقص
• عفونت مجدد با بیماری لایم
• پاسخ سیستم ایمنی به قطعات باکتری کشته شده
• فعالیت سیستم ایمنی که به بافت های سالم آسیب می رساند، که به آن خود ایمنی نیز می گویند.
• شرایطی غیر از بیماری لایم که تشخیص داده نشده است.

7- نحوه پیشگیری از ابتلا به بیماری لایم

بهترین راه برای پیشگیری از بیماری لایم این است که وقتی در فضای باز هستید از گزش کنه جلوگیری کنید. بیشتر کنه‌ها هنگام راه رفتن یا کار در مناطق چمن‌زار، جنگلی یا مزارع بیش از حد رشد کرده، خود را به پا یا ساق پای شما رسانده و به آن می‌چسبند. بعد از اینکه کنه به بدن می چسبد، اغلب به سمت بالا می خزد تا نقطه ای را برای فرورفتن در پوست پیدا کند.

اگر در منطقه ای هستید یا قصد دارید در منطقه ای باشید که احتمالا کنه ها زندگی می کنند، این نکات را برای محافظت از خود دنبال کنید.

از داروهای دافع کنه استفاده کنید

• لباس‌ها، کفش‌ها، چادر و سایر وسایل کمپینگ خود را با یک ماده دافع حاوی 0.5 درصد پرمترین اسپری کنید. برخی از وسایل و لباس ها ممکن است از قبل با پرمترین درمان شوند.
• از یک دافع حشرات ثبت شده در آژانس حفاظت از محیط زیست در هر پوستی که در معرض نیش کنه قرار دارد، به جز صورت خود استفاده کنید. اینها شامل مواد دافع حاوی DEET، پیکاریدین، IR3535، روغن اکالیپتوس لیمویی (OLE)، پارامنتان-دیول (PMD) یا 2-اندکانون است.
• از محصولات دارای OLE یا PMD برای کودکان زیر 3 سال استفاده نکنید.

لباس برای محافظت

• لباس های رنگ روشن بپوشید که مشاهده کنه روی لباس را برای شما یا دیگران آسان تر می کند.
• از کفش های باز یا صندل خودداری کنید.
• پیراهن های آستین بلند را که داخل شلوار خود قرار داده اید بپوشید.
• شلوار بلندی بپوشید که در جوراب خود فرو برده اید.

وجود کنه را بررسی کنید

• هر چه زودتر دوش بگیرید تا کنه های شل شده را بشویید. کنه هایی را که ممکن است نفخ کرده باشند بررسی کنید.
• از آینه استفاده کنید تا بدن خود را به خوبی بررسی کنید. به زیربغل، موها و خط رویش موی خود توجه کنید. همچنین گوش ها، کمر و ناحیه بین پاها، پشت زانو و داخل ناف خود را بررسی کنید.
• وسایلتان رو چک کنید قبل از اینکه لباس‌های خود را در فضای باز بشویید، آن‌ها را به مدت حداقل 10 دقیقه در خشک‌کن قرار دهید تا کنه‌ها از بین بروند.

نکات تکمیلی

• هر حیوان خانگی که مدتی را در خارج از منزل می گذراند، روزانه برای کنه ها بررسی کنید.
• در مناطق پر درخت و چمن تا حد امکان وارد نشوید و  در مسیرهای صاف بمانید.

8- نحوه تشخیص بیماری لایم

اگر در جایی زندگی می کنید که بیماری لایم شایع است، بثورات ممکن است برای تشخیص کافی باشد.

تشخیص معمولاً به موارد زیر بستگی دارد:

• بررسی تمام علائم و نشانه ها.
• سابقه مواجهه شناخته شده یا احتمالی با کنه ها.
• آزمایش خون برای یافتن آنتی بادی های مبارزه کننده با بیماری در برابر باکتری.

در رابطه با آزمایش خون بیشتر بخوانید.

9- درمان بیماری لایم

آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماری لایم استفاده می شوند. در بیشتر موارد، هرچه درمان زودتر شروع شود، بهبودی سریع‌تر و کامل‌تر خواهد بود.

قرص های آنتی بیوتیک

درمان استاندارد بیماری لایم آنتی بیوتیکی است که به صورت قرص مصرف می شود. درمان معمولاً 10 تا 14 روز طول می کشد. درمان ممکن است بسته به علائم شما طولانی تر باشد. مهم است که همه قرص ها را طبق دستور مصرف کنید حتی اگر احساس بهتری دارید.

آنتی بیوتیک IV

پزشک شما ممکن است آنتی بیوتیکی را تجویز کند که مستقیماً در ورید تزریق می شود، که آنتی بیوتیک داخل وریدی (IV) نیز نامیده می شود. آنتی بیوتیک IV ممکن است برای بیماری های جدی تر استفاده شود، به خصوص اگر علائم زیر را داشته باشید:

• آرتریت طولانی مدت.
• بیماری موثر بر سیستم عصبی.
• بیماری موثر بر قلب
• استفاده پیشگیرانه از آنتی بیوتیک ها

در رابطه با آزمایش روماتیسم مفصلی بیشتر بخوانید.

پزشک شما ممکن است یک آنتی بیوتیک را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه تجویز کند که به آن پیشگیری نیز گفته می شود، تنها در صورتی که هر سه مورد زیر رخ دهند:

• کنه گزنده به کنه آهو معروف است.
• شما در منطقه ای زندگی می کنید یا اخیراً از آن بازدید کرده اید که بیماری لایم در آن شایع است.
• کنه به مدت 36 ساعت یا بیشتر به پوست چسبیده بود.

آنتی بیوتیک ها تنها درمان اثبات شده برای بیماری لایم هستند. درمان های دیگر اثربخشی نشان نداده اند یا آزمایش نشده اند.

ناخوشی پس از بیماری لایم

ممکن است اصطلاح “بیماری مزمن لایم” را شنیده باشید. برخی افراد از این اصطلاح برای اشاره به علائم طولانی مدت استفاده می کنند که فکر می کنند ممکن است با یک مورد قبلی بیماری لایم مرتبط باشد. اما این اصطلاح به خوبی تعریف نشده است. تحقیقات نشان داده است که این علائم مربوط به بیماری مداوم ناشی از باکتری بورلیا نیست. تحقیقات همچنین نشان می دهد که استفاده مداوم از آنتی بیوتیک ها این علائم را بهبود نمی بخشد.

اگر بعد از بیماری لایم نگرانی های جدیدی برای سلامتی دارید یا مشکلات سلامتی شما ادامه دارد، با پزشک خود صحبت کنید. علائم ممکن است به دلایل بالقوه زیادی باشد. پزشک می تواند به شما کمک کند تا علت علائم خود را کشف کنید و درمان مناسب را برای خود بیابید.

10- شیوه زندگی و درمان های خانگی

اگر کنه در بدن خود پیدا کردید، مراحل زیر را برای حذف آن دنبال کنید:

• دستکش. اگر آنها را دارید، برای محافظت از دستان خود از دستکش های پزشکی یا دستکش های مشابه استفاده کنید.
• موچین. از موچین هایی با نوک ریز استفاده کنید تا کنه را محکم از نزدیک دهانش بگیرید و تا حد امکان به پوست خود نزدیک کنید.
• حذف. بدن کنه را بطور پیوسته و به آرامی بدون تکان دادن یا پیچاندن آن از پوست خود دور کنید. اگر قسمت هایی از دهان باقی ماند، آنها را با موچین تمیز بردارید.
• دسترس. کنه را با قرار دادن آن در الکل بکشید. برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض باکتری های احتمالی، کنه را خرد نکنید. کنه مرده را می توان در توالت ریخت. یا می توان آن را به آرامی در نوار بسته بندی کرد و در سطل زباله انداخت یا در یک کیسه در بسته قرار داد.
• ذخیره سازی. اگر فکر می‌کنید که یک بیماری منتقله از کنه دارید، می‌توانید بعداً آن را ارزیابی کنید. کنه را در ظرفی بریزید و روی آن برچسب خرما بزنید و در فریزر قرار دهید.
• پاک کردن. پس از برداشتن کنه ابتدا از آب و صابون برای شستن دست ها و محل گزش کنه استفاده کنید. سپس محل و دست های خود را با الکل تمیز کنید.
  ژل نفتی، لاک ناخن، مالیدن الکل یا کبریت داغ را روی کنه نزنید.