بیماری گیلن باره + همه چیز درباره سندرم گیلن باره

مقدمه: سندرم گیلن باره (GBS) یک بیماری نادر است که باعث بی حسی ناگهانی و ضعف عضلانی می شود که می تواند بیشتر بدن را تحت تاثیر قرار دهد. بیماری گیلن باره زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به طور غیر طبیعی پاسخ می دهد و به اعصاب محیطی حمله می کند. اکثر افراد با درمان و توانبخشی از GBS بهبودی کامل پیدا می کنند.

1- بیماری سندرم گیلن باره چیست؟

سندرم گیلن باره یک مشکل در سیستم عصبی است. می تواند باعث ضعف عضلانی، از دست دادن رفلکس و بی حسی یا گزگز در قسمت هایی از بدن شود. می تواند حتی منجر به فلج شود که معمولاً موقتی است.

اکثر افراد بهبود می یابند، حتی آنهایی که موارد شدید دارند. در واقع، 85 درصد از افراد مبتلا به GBS ظرف 6 تا 12 ماه بهبودی کامل پیدا می کنند. پس از بهبودی، احتمال بازگشت آن بسیار کم است.

سندرم گیلن باره چقدر شایع است؟

سندرم گیلن باره نادر است. سالانه حدود 100000 نفر در سراسر جهان به GBS مبتلا می شوند. برای در نظر گرفتن این موضوع، جمعیت جهان حدود 8 میلیارد نفر است. این بدان معناست که پزشکان سالانه در حدود 1 نفر از هر 78000 نفر GBS را تشخیص می دهند.

2- علل ابتلا به سندرم گیلن باره

سندرم گیلن باره (GBS) ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد، اما در افراد 50 ساله یا بالاتر شایع‌تر است.

هیچ کس مطمئن نیست که یک میکروب یا ویروس، مانند ویروس زیکا، باعث ایجاد GBS شود. ممکن است برخی از بیماری ها سلول های عصبی را تغییر دهند، بنابراین سیستم ایمنی شروع به تلقی آنها به عنوان تهدید می کند. به بیان دیگر سیستم ایمنی فراموش می کند که به کدام سلول ها نباید حمله کند.

سندرم گیلن باره معمولاً چند روز یا چند هفته پس از سرماخوردگی، ویروس معده یا آنفولانزا ظاهر می شود. در موارد نادر، جراحی یا واکسیناسیون می تواند باعث آن شود. ممکن است بشنوید که پزشکتان به “کامپیلوباکتر” اشاره می کند. این یک نوع باکتری است که با GBS مرتبط است.

هنگامی که بیماری گیلن باره داشته باشید، سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به سلول های عصبی می کند. که توانایی آنها برای ارسال سیگنال به مغز را تضعیف می کند و ماهیچه ها نمی توانند به سیگنال های عصبی پاسخ دهند. در نتیجه، مغز پیام های کمتری را به بدن دریافت می کند.

3- علائم بیماری گیلن باره

سندرم گیلن باره به سرعت بروز می کند. معمولاً ابتدا فرد آن را در بازوها و پاهای خود احساس می کند. ممکن است متوجه ضعف عضلانی یا سوزن سوزن شدن در دست ها و پاهای خود شوید که بعداً به سمت میانی حرکت می کند. همچنین ممکن است به طور غیرعادی احساس خستگی کنید. رفلکس نیز ممکن است کند شود.

برخی از افراد تنها یک ضعف خفیف احساس می کنند. برخی دیگر تقریباً به طور کامل فلج می شوند و برای قورت دادن یا نفس کشیدن تلاش می کنند. اگر چیزی بیشتر از ضعف خفیف احساس کردید، باید با اورژانس تماس بگیرید. علائم می تواند به سرعت بدتر شود.

همانطورکه گفته شد، سندرم گیلن باره بر اعصاب محیطی تأثیر می گذارد که حرکت ماهیچه ها، سیگنال های درد و دما و حس لمس را کنترل می کنند. بنابراین، GBS مسائل مربوط به این توابع را ایجاد می کند.

اولین علائم سندرم گیلن باره، ضعف عضلانی و/یا احساس سوزن سوزن شدن (پارستزی) است. این علائم معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می شوند. آنها معمولاً هر دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار می دهند و از پاها شروع می شوند و تا بازوها و صورت پخش می شوند. ضعف عضلانی در پاها ممکن است راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها را دشوار کند.

شدت GBS می تواند از خیلی خفیف تا شدید متغیر باشد. بسته به شدت بیماری، علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد عضلانی عمیق در پشت و/یا پاها.
• فلج پاها، بازوها و/یا عضلات صورت. در موارد شدید، ممکن است بیمار فلج تقریباً کامل را تجربه کند.
• ضعف عضلات قفسه سینه، که می تواند تنفس را دشوار کند. این تقریباً 1 نفر از هر 3 نفر مبتلا به GBS را تحت تأثیر قرار می دهد.
• مشکل در صحبت کردن و بلع (دیسفاژی).
• مشکل در حرکت چشم و مشکلات بینایی.

علائم GBS می تواند طی چند ساعت، روز یا چند هفته پیشرفت کند. اکثر افراد در دو هفته اول پس از ظهور علائم به شدیدترین مرحله ضعف می رسند. در هفته سوم، حدود 90 درصد افراد در ضعیف ترین حالت خود قرار دارند.

4- عوارض سندرم گیلن باره چیست؟

اگر بیماری گیلن باره بر اعصاب اتونوم تأثیر بگذارد، می تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود. سیستم عصبی خودمختار عملکردهای خودکار بدن را که برای زنده ماندن به آن نیاز دارید، مانند ضربان قلب، فشار خون و هضم غذا، کنترل می کند. هنگامی که با این سیستم مشکل دارید، به آن دیساتونومی می گویند.

در رابطه با آزمایش فشار خون و آزمایش بیماری های قلبی بیشتر بخوانید.

عوارض ناشی از دیساآتونومی مرتبط با GBS می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آریتمی های قلبی
• فشار خون ناپایدار.
• مشکلات گوارشی (ایستادگی دستگاه گوارش).
• مشکلات کنترل مثانه، مانند احتباس ادرار.

5- چه چیزی باعث سندرم گیلن باره می شود؟

سندرم گیلن باره یک نوروپاتی پست-عفونی با واسطه-ایمنی است. این یعنی:

• پست-عفونی: این وضعیت معمولاً پس از ابتلا به نوعی عفونت ایجاد می شود («پست» به معنای «بعد» است). در بیش از 70 درصد افرادی که بیماری سندرم گیلن باره داشته اند، علائم آنها در عرض یک تا شش هفته پس از یک بیماری شروع می شود. محققان نمی دانند چرا GBS بر برخی افراد پس از بیماری تأثیر می گذارد و بر برخی دیگر تأثیر نمی گذارد.
• واسطه-ایمنی: یک وضعیت با واسطه ایمنی ناشی از یک پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی است. برای برخی از افراد، پس از اینکه بیمار می شوند، سیستم ایمنی آنها به طور غیر طبیعی پاسخ می دهد و به اعصاب محیطی آنها حمله می کند و به آنها آسیب می رساند که منجر به GBS می شود. این یک راه دیگر برای گفتن این است که یک بیماری خودایمنی است. اما بر خلاف بسیاری از شرایط خودایمنی، GBS مزمن نیست (مادام العمر).
• نوروپاتی: “نوروپاتی” یک اصطلاح چتر برای شرایطی است که به اعصاب شما آسیب می رساند. در مورد GBS، این اعصاب محیطی است. سیستم ایمنی بدن در طول روز به سرعت به اعصاب حمله می کند و باعث از دست دادن میلین – “عایق” اعصاب می شود.

محققان برخی از عفونت ها و سایر عوامل مرتبط با سیستم ایمنی را که می توانند باعث ایجاد سندرم گیلن باره شوند، شناسایی کرده اند، از جمله:

• اسهال یا عفونت تنفسی: حدود 2 نفر از هر 3 نفر مبتلا به GBS، هفته ها قبل از بروز علائم GBS، اسهال یا عفونت تنفسی داشتند. عفونت با باکتری Campylobacter jejuni که باعث اسهال می شود، یکی از شایع ترین محرک های GBS است.
• عفونت های ویروسی: برخی از افراد مبتلا به GBS به آنفولانزا یا عفونت با سیتومگالوویروس، ویروس اپشتین بار، ویروس زیکا یا سایر ویروس ها مبتلا شده اند.
• واکسن ها: در موارد بسیار نادر، افراد در چند روز یا چند هفته پس از دریافت واکسن های خاص دچار GBS شده اند. مهم است بدانید که مزایای واکسیناسیون بسیار بیشتر از خطرات احتمالی است. مطالعات نشان می دهد که شانس ابتلا به GBS بعد از ابتلا به آنفولانزا نسبت به واکسن آنفولانزا بیشتر است.
• جراحی: به ندرت، GBS ممکن است بعد از هر جراحی ایجاد شود.

6- سندرم گیلن باره چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشکان معمولاً سندرم گیلن باره را بر اساس علائم و سابقه پزشکی تشخیص می دهند. آنها از بیمار می پرسند که چگونه و چه زمانی علائم شروع شده است و آیا اخیراً فرد بیمار بوده یا خیر. آنها همچنین معاینات فیزیکی و عصبی را برای یافتن نشانه‌های ضعف عضلانی و ضعف یا عدم وجود رفلکس‌های عمیق تاندون (هیپورفلکسی یا آرفلکسی) انجام می‌دهند.

با این حال، بسیاری از بیماری های عصبی دیگر علائم مشابهی با GBS دارند. بنابراین، پزشک احتمالاً آزمایش‌های دیگری را برای رد سایر شرایط احتمالی انجام خواهد داد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• الکترومیوگرافی (EMG) و آزمایش‌های هدایت عصبی: این آزمایش‌ها سلامت و عملکرد عضلات اسکلتی و اعصابی را که آنها را کنترل می‌کنند، ارزیابی می‌کنند.
• ضربه زدن به ستون فقرات (پونکسیون کمری): برای این روش، پزشک یک سوزن را در قسمت پایین کمر وارد می‌کند تا نمونه‌ای از مایع مغزی نخاعی (CSF) بگیرد. آنها نمونه را به آزمایشگاه می فرستند و پاتولوژیست مواد موجود در آن را بررسی می کند. در حدود 80 درصد موارد GBS، مقدار طبیعی گلبول های سفید و سطح پروتئین CSF بالا وجود دارد. سایر ناهنجاری‌های CSF ممکن است به شرایط دیگری اشاره کنند.
• تست تصویربرداری: ممکن است پزشک MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) از ستون فقرات را تجویز کند.

مطلب پیشنهادی: آزمایش پاتولوژی چیست؟

7- درمان سندرم گیلن باره

اگر پزشک فکر می‌کند که فرد GBS دارد، آزمایشی برای اندازه‌گیری میزان عملکرد عضلات و اعصاب تجویز می کند. همچنین پزشک ممکن است یک سوزن را در قسمت پایین کمر فرو می‌کند و مقدار کمی مایع نخاعی می‌گیرد. آنها سطح پروتئین را بررسی می کنند. در افراد مبتلا به GBS سطح پروتئین بالا است.

اگر بیماری گیلن باره در فرد تشخیص داده شد، باید فورا درمان را شروع کند.

در برخی موارد، به منظور تسریع بهبودی، پزشک خون را از بدن می گیرد، آن را «تمیز می کند» و سپس آن را به فرد باز می گرداند. این فرآیند پلاسمافرزیس نامیده می شود.

ممکن است پزشک به بیمار ایمونوگلوبولین یا آنتی بادی بدهد. بیمار دوزهای بالایی از سلول های سالم را از طریق داخل عروقی (IV) دریافت خواهد کرد. اینها به کاهش حمله سیستم ایمنی به بدن کمک می کنند.

تا زمانی که فرد کنترل کامل بدن را به دست آورد به حمایت نیاز خواهد داشت.

برخی از افراد مبتلا به GBS باید چند روز در بیمارستان بستری شوند. برخی دیگر حتی چندین هفته می مانند.

اگر سندرم گیلن باره دارید، احتمالاً باید مراقبت های پزشکی را در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان (ICU) دریافت کنید. این به این دلیل است که تیم مراقبت های بهداشتی شما می تواند شما را برای هر گونه عوارض GBS، مانند مشکل در تنفس یا نوسانات فشار خون، تحت نظر داشته باشد.

به طور کلی و در تکمیل توضیحات قبلی هیچ درمان شناخته شده ای برای سندرم گیلن باره وجود ندارد. اما برخی از درمان ها می توانند از شدت بیماری کاسته و زمان بهبودی را کوتاه کنند. درمان اصلی برای GBS شامل یکی از دو گزینه است:

• تصفیه پلاسما (پلاسمافرزیس): در این درمان، دستگاهی پلاسما را از خون جدا می کند، آن را درمان می کند و سپس پلاسما و خون را به بدن برمی گرداند. تبادل پلاسما آنتی بادی های موجود در پلاسما را که به اعصاب حمله می کنند فیلتر می کند.
• درمان با ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG): این درمان شامل تزریق داخل وریدی (IV) ایمونوگلوبولین‌ها است که پروتئین‌هایی هستند که سیستم ایمنی بدن به طور طبیعی برای حمله به ارگانیسم‌های مهاجم می‌سازد. ایمونوگلوبولین ها از مجموعه ای متشکل از هزاران اهداکننده سالم به دست می آیند. IVIG می تواند حمله سیستم ایمنی به اعصاب را کاهش دهد.

هر دوی این درمان‌ها معمولاً زمان بهبودی بیمار را کوتاه می‌کنند که فرد یکی از آنها را در عرض دو هفته از بروز علائم GBS شروع کند.

8- انتظار چه چیزی را باید داشته باشیم؟

ممکن است مدتی طول بکشد تا دوباره احساس کنید که خودتان هستید. پس از بستری شدن در بیمارستان، ممکن است همچنان احساس ضعف کنید و برای رفت و آمد به ویلچر یا واکر نیاز داشته باشید. ممکن است برای تقویت قدرت خود نیاز به فیزیوتراپی داشته باشید. تعداد کمی از افراد نیز آسیب عصبی دائمی دارند.

GBS معمولا بین 14 تا 30 روز طول می کشد. اگر علائم شما برای مدت طولانی تری ادامه یابد، ممکن است از یک نوع مزمن GBS به نام پلی نوروپاتی دمیلینه کننده التهابی مزمن رنج ببرید و به درمان تهاجمی تری نیاز دارید.

مطلب پیشنهادی: نوروپاتی دیابتی چیست؟