چکاپ کامل یک معاینه جامع سلامت است که برای ارزیابی شرایط کلی بدن و تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی سلامتی طراحی شده است. همین ابتدا بهتر است بدانید که چکاپ کامل را می توانید با خدمات آزمایش در منزل به همراه نمونه گیری رایگان در تهران انجام دهید. این معاینه شامل انجام سری کاملی از آزمایش‌ها بر روی نمونه‌های خون، ادرار و مدفوع افراد است. در این مقاله، به اهمیت چکاپ کامل و بیماری‌های پنهانی که با انجام چکاپ مشخص می‌شوند، پرداخته خواهد شد.
چرا چکاپ کامل ضروری است؟
هنگامی که صحبت از سبک زندگی سالم به میان می‌آید، بسیاری از افراد غربالگری‌ها و چکاپ‌های منظم را نادیده می‌گیرند و اغلب منتظر می‌مانند تا علائم یک بیماری بروز کرده و بعد به پزشک مراجعه کنند. چنین رویکردی می‌تواند در مورد بیماری‌هایی که علائم فوری از خود نشان نمی‌دهند، خطرناک باشد. چکاپ کامل یک اقدام پیشگیرانه برای تشخیص زودهنگام مشکلات سلامتی است، قبل از اینکه جدی شوند و درمان آنها سخت‌تر گردد.
چکاپ کامل شامل چه آزمایشاتی می‌شود؟
آزمایش‌ها اساسی که معمولاً در یک چکاپ کامل گنجانده می‌شوند عبارتند از:
آزمایش‌های هماتولوژی:
شامل شمارش کامل سلول‌های خونی است. در این آزمایش سطح گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها، و نیز حجم هماتوکریت و مقدار هموگلوبین خون اندازه‌گیری می‌شود.
آزمایش‌های بیوشیمی:
در این بخش سطح قند خون ناشتا، سطح اوره، کراتینین، پروتئین کل، کلسترول تام، HDL، LDL و تری گلیسیرید اندازه‌گیری می‌شود. همچنین سطح آنزیم‌های کبدی و بیلی‌روبین برای شناسایی مشکلات یا انسداد کبدی در این بخش اندازه‌گیری می‌گردد. اندازه‌گیری سطح املاح حیاتی بدن مانند کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم، روی و منیزیم نیز در دسته آزمایش‌های بیوشیمیایی قرار می‌گیرد.
آزمایش‌های سنجش ایمنی:
سطح ویتامین‌های ضروری بدن مانند ویتامین B12 یا فولیک‌اسید در این بخش از آزمایش‌های سنجیده می‌شود.
آزمایش‌های سرولوژی:
اندازه‌گیری سطح برخی آنتی‌بادی‌های بدن در این بخش انجام می‌شود که ممکن است با تشخیص پزشک، در نسخه لحاظ شود.
آزمایش‌های هورمونی:
سطح فریتین، ویتامین D، هورمون‌های جنسی یا هورمون‌های تیروئیدی در این بخش، تعیین می‌گردد.
آنالیز نمونه ادرار:
فاکتورهایی مانند شفافیت و سطح اسیدیته ادرار، وجود یا عدم وجود پروتئین و خون در ادرار، سطح نیتریت، بیلی‌روبین، اوروبیلینوژن، قند و کتون در این آزمایش اندازه‌گیری می‌گردد، که سلامت کلیه‌ها و سیستم ادراری را مشخص می‌کنند.
آنالیز نمونه مدفوع:
بررسی سلامت دستگاه گوارش و سیستم دفع با انجام آزمایشاتی بر روی نمونه مدفوع صورت می‌گیرد. برای مثال وجود یا عدم وجود خون یا برخی میکروب‌های آلوده‌کننده دستگاه گوارش در نمونه مدفوع بررسی می‌شود. علاوه بر آزمایش‌های مرتبط با نمونه‌های بالینی، ممکن است یک چکاپ کامل شامل موارد زیر نیز باشد:
معاینه فیزیکی:
پزشک معمولاً قبل از تجویز آزمایش یا انواع دیگر سنجش‌های مرتبط با پایش سلامت، علائم حیاتی بدن مانند فشارخون، نبض، قد، وزن و شاخص توده بدنی (BMI) را ارزیابی می‌نماید.
نوار و اکوی قلب(ECG/EKG):
که فعالیت الکتریکی قلب را کنترل می‌کنند و آریتمی یا سایر مشکلات قلبی عروقی را تشخیص می‌دهند.
تصویربرداری اشعه ایکس یا سونوگرافی:
تکنیک‌های تصویربرداری هستند که برای بررسی وضعیت اندام‌های داخلی بدن مانند ریه‌ها، کبد، رحم، کلیه‌ها و مثانه یا دستگاه گوارش استفاده می‌شوند.
غربالگری سرطان:
بسته به سن و شرایط بدن، پزشک ممکن است یک معاینه کامل شامل ماموگرافی و پاپ‌اسمیر (برای بانوان) و یا کولونوسکوپی را در نظر بگیرد تا ریسک ابتلا به سرطان‌های سینه، رحم یا روده بزرگ بررسی شود.
بیشتر بخوایند: آزمایش خون چیست؟ معرفی انواع آزمایش خون
چکاپ کامل برای چه کسانی ضروری است و چه زمانی باید انجام شود؟
توصیه شده است همه افراد، چکاپ کامل سالانه را برای نظارت بر سلامت خود و تشخیص زودهنگام بیماری‌های احتمالی انجام دهند. این امر به‌ویژه برای افراد بالای 40 سال بسیار مهم است، چه برای افراد به‌ظاهر سالم و چه برای کسانی که به دلیل شرایط پزشکی قبلی خود به نظارت بیشتری نیاز دارند.
افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های خاص دارند (مانند دیابت، چربی خون، فشارخون، بیماری‌های قلبی و عروقی، انواع سرطان و بیماری‌های خودایمنی)، افرادی که سبک زندگی ناسالمی دارند (مثلاً مصرف‌کننده الکل و انواع مواد مخدر و سیگار هستند، ورزش نمی‌کنند یا زندگی پراسترسی دارند) و کسانی که متوجه علائم غیرعادی در بدن خود، مانند درد در نواحی خاصی از بدن، خستگی و گزگز شدن اندام‌ها، تغییر وزن ناگهانی، تعریق بیشتر بدن نسبت به گذشته یا تغییر در سیستم دفعی روده، شده‌اند.
حتی ممکن است این افراد نیاز داشته باشند در سال ۲ مرتبه (هر ماه یک‌بار) چکاپ انجام دهند. برای افرادی که علایم بالینی خاصی ندارند و ظاهراً سالم به نظر می‌رسند، در سنین بین 18 تا 40 سال انجام چکاپ کامل اگر به طور سالانه صورت نگیرد، حداقل هر 2 سال یک‌بار ضروری است.
آزمایشگاه شبانه‌روزی آرامش خدمات کاملی را جهت انجام چکاپ منظم برای گروه‌های سنی مختلف اعم از کودکان، بانوان، آقایان و سالمندان ارائه می‌کند.
چرا بسیاری از بیماری‌های پنهان تنها با چکاپ شناسایی می‌شوند؟
بسیاری از بیماری‌ها، به‌ویژه در مراحل اولیه، ممکن است علائم قابل‌مشاهده یا ناراحتی آشکاری را از خود نشان ندهند. برای مثال، دیابت، فشارخون بالا، یا بیماری‌های کبدی می‌توانند در طول زمان بی‌سروصدا ایجاد شوند و در ادامه، خود پیش‌زمینه ابتلا به بیماری‌های حادتر گردند، بدون اینکه تغییر قابل‌توجهی در احساس فرد ایجاد کنند.
این بیماری‌های پنهان را تنها می‌توان از طریق آزمایش‌های معمول تشخیص داد و یک چکاپ کامل برای شناسایی آنها قبل از تشدید، ضروری است. به‌عنوان‌مثال، فشارخون بالا اغلب «قاتل خاموش» نامیده می‌شود؛ زیرا معمولاً هیچ علامتی ندارد. به طور مشابه، دیابت نوع 2 ممکن است برای سال‌ها علائم واضحی را بروز ندهد، درحالی‌که به‌آرامی به اندام‌ها و رگ‌های خونی آسیب می‌رساند. داشتن چکاپ منظم سالانه به شناسایی این شرایط در مراحل اولیه کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: آزمایش ژنتیک تشخیص سرطان های ارثی
بیماری‌های پنهان چه چیزی هستند؟
همچنان که پیش‌تر نیز ذکر شد، بیماری‌های پنهان آن دسته از بیماری‌ها هستند که در مراحل اولیه علائم آشکاری از خود بروز نمی‌دهند و معمولاً زمانی آشکار می‌گردند که آسیب قابل‌توجهی ایجاد کرده‌اند. دلیل این امر آن است که بدن ما توانایی باورنکردنی برای سازگاری با استرس و آسیب دارد، بدون اینکه ما متوجه شویم! از جمله معروف‌ترین این بیماری‌های پنهان می‌توان فشارخون بالا، دیابت و کبد چرب را نام برد.
فشارخون بالا که در صورت عدم تشخیص به‌موقع و عدم کنترل، می‌تواند منجر به بیماری قلبی، سکته مغزی یا آسیب کلیوی شود.
دیابت نوع 2 اغلب تا زمانی که سطح قند خون بسیار بالا نرفته باشد، موردتوجه قرار نمی‌گیرد. علائم اولیه شایع آن شامل خستگی یا تشنگی بیش از حد هستند که معمولاً چنین علایمی موردتوجه قرار نمی‌گیرند.
بیماری کبد چرب نیز در میان افراد چاق، کسانی که رژیم دارویی خاصی دارند و یا رژیم غذایی پر کالری را دنبال می‌کنند، همچنین در کسانی که مشروبات الکلی مصرف کرده و یا سبک زندگی کم‌تحرکی دارند، بسیار رایج است و متأسفانه تا زمانی که منجر به آسیب کبدی نشود، اغلب هیچ علامتی ندارد.
چگونه یک چکاپ کامل می‌تواند، بیماری‌های پنهان را شناسایی کند؟
چکاپ کامل از طریق ترکیبی از معاینات فیزیکی، سنجش آزمایشگاهی نمونه‌های بالینی و انواع غربالگری‌های سلامت، برای تشخیص بیماری‌های پنهان یا حتی احتمال و خطر ابتلا به آنها طراحی شده است. برای مثال؛ با استفاده از آزمایش‌های هماتولوژی که در بالا به آنها اشاره شد، با شمارش سلول‌های خونی بیماری‌هایی مانند انواع کم‌خونی (کم‌خونی معمول، کم‌خونی داسی‌شکل، هموفیلی، تالاسمی) و سرطان لوسمی تشخیص داده می‌شوند. همچنین تعداد گلبول‌های سفید، وجود احتمالی عفونت در بدن فرد و حتی نوع عفونت را مشخص می‌کند.
با پایش سطح قند خون ناشتا، احتمال ابتلا به دیابت بررسی می‌شود و یا روند این بیماری کنترل می‌گردد. سنجش سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون به تشخیص زودهنگام چربی خون کمک می‌کند تا با کنترل آن و تجویز رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی صحیح‌تر، خطر ابتلا بیماری‌های قلبی عروقی در آینده کاهش یابند. آزمایش‌های مرتبط با هورمون‌های تیروئیدی برای تشخیص سرطان تیروئید و بیماری کم‌کاری یا پرکاری تیروئید در چکاپ کامل مشخص می‌گردند که اغلب بجز تغییر وزن، علایم چشم گیری که موردتوجه فرد بیمار قرار گیرد از خود بروز نمی‌دهند.
سنجش سطح هورمون‌های جنسی برای بانوان، می‌تواند مشکلات رحمی و دلایل احتمالی مرتبط با مشکلات چرخه قاعدگی را مشخص کند. سنجش سطح آنتی‌بادی‌های بدن با آزمایش‌های سرولوژی خون کمک می‌کند که احتمال ابتلا به برخی بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های خودایمنی، برخی سرطان‌ها و یا وجود برخی انگل‌های آلوده‌کننده و بی‌علامت در بدن مشخص شود. آزمایش‌های آنالیز ادرار می‌تواند مشکلات سلامتی مرتبط با سیستم ادراری، از جمله عفونت‌ها، دیابت، عملکرد ضعیف کلیه، سنگ‌ها یا علائم سرطان پروستات در آقایان را شناسایی کند.
آنالیز مدفوع می‌تواند احتمال ابتلا به یکی از خطرناک‌ترین انواع سرطان که سرطان روده بزرگ است را مشخص کند تا بیمار قبل از اینکه دیر شود، به پزشک متخصص مراجعه کرده و جلوی پیشرفت این سرطان را بگیرد.
علاوه بر مواردی که با انجام آزمایش‌های در مورد سلامت افراد شفاف می‌گردد، معاینه‌های منظم قلب از طریق اکو و نوار قلب، معاینه سینه‌ها به طور فیزیکی و نیز از طریق ماموگرافی، انجام پاپ‌اسمیر برای اطمینان از سلامت رحم، تست پوکی‌استخوان به‌خصوص برای سالمندان و زنان یائسه، معاینه بیضه و بررسی آنوریسم آئورت شکمی برای آقایان و چکاپ کلیه‌ها از طریق روش‌های تصویربرداری کمک می‌کنند که زودتر متوجه مشکلات مرتبط با این اندام‌ها شده و سریعاً به پزشکان متخصص مراجعه شود.
در آزمایشگاه شبانه‌روزی آرامش می‌توانید خدمات مرتبط با چکاپ کامل شامل آزمایش‌های خون، ادرار، مدفوع و تست پاپ‌اسمیر و… را مرتبط با نیاز خود دریافت کنید.
چگونه می‌توان یک چکاپ کامل در خانه انجام داد و مزایای آن چیست؟
امروزه افراد ممکن است به دلیل مشغله‌های روزانه انجام چکاپ منظم را به تعویق بیندازند که این موضوع می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای سلامت آنها به همراه داشته باشد، زیرا فرصت طلایی برای تشخیص بیماری‌ها قبل از شدت‌گرفتن آنها از دست می‌رود. نیازی به مرخصی گرفتن از کار، ترتیب‌دادن مراقبت از کودکان، یا مواجهه با مشکلات حمل‌ونقل نیست. امروزه به‌راحتی می‌توانید درحالی‌که در منزل مشغول انجام امور روزمره خود و یا استراحت هستید، چکاپ کامل خود را در منزل انجام دهید. آزمایشگاه شبانه‌روزی آرامش با ارائه خدمات کامل چکاپ سلامت برای بانوان، آقایان، کودکان و سالمندان این امکان را فراهم کرده است که بدون نگرانی در هر زمانی که مایلید، نمونه بدهید. با آزمایشگاه آرامش تماس بگیرید یا درخواست چکاب در منزل خود را در سایت این آزمایشگاه ثبت نمایید تا نیروی آموزش‌دیده متخصص و مجرب برای نمونه‌گیری از شما به منزلتان اعزام شود، نمونه‌گیری را در منزل انجام دهد و نمونه شما را برای تجزیه‌وتحلیل بعدی با حفظ نکات ایمنی و شرایط استریل به آزمایشگاه منتقل کند. پس از آن می‌توانید جواب چکاپ خود را نیز به‌صورت آنلاین در سایت مشاهده کنید و در هیچ مرحله‌ای نیاز به مراجعه حضوری به آزمایشگاه ندارید. در ضمن، کلیه چکاپ‌های انجام شده در منزل نیز تحت پوشش بیمه درمانی و تکمیلی شما قرار می‌گیرند و حتی بدون نسخه پزشک نیز می‌توانید برای انجام چکاپ موردنظر خود درخواست دهید. آزمایشگاه شبانه‌روزی آرامش خدمات مشاوره قبل از آزمایش را نیز ارائه می‌کند تا در صورت عدم مراجعه به پزشک، بتوانید تشخیص دهید که انجام چه تست هایی برای چکاپ شما ضروری است.
چه آزمایش‌هایی در چکاپ کامل منزل ارائه می‌شود؟
خدمات نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه شبانه‌روزی آرامش، امکان انجام انواع آزمایش‌های هماتولوژی، هورمونی، بیوشیمیایی، سرولوژی، ایمنی شناسی و آنالیز ادرار و مدفوع که در بالا به طور مفصل توضیح داده شدند را فراهم کرده است تا برای اطمینان از شرایط سلامت، تشخیص بیماری‌های پنهان احتمالی و مدیریت بیماری‌های تشخیص‌داده‌شده در بدن، به طور مطمئن به انجام این چکاپ‌ها بپردازید. تنها آزمایشاتی که با نمونه‌گیری در منزل نمی‌توانند انجام شوند و نیازمند مراجعه حضوری هستند شامل؛ آزمایش ژنتیک، کشت قارچ، آزمایش پاپ‌اسمیر و آزمایش HPV (که نیازمند نمونه‌برداری از دهانه رحم بانوان است) و آزمایش semen (که نیازمند نمونه مایع منی در آقایان است) هستند.
نکاتی که باید قبل از چکاپ کامل در نظر بگیرید:
پزشک خود را در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی خود، هر دارو یا مکملی که مصرف می‌کنید و علائم یا نگرانی‌هایی که دارید، مطلع کنید.
ممکن است برای آزمایش‌های خاصی مانند پایش سطح قند و چربی‌های خون لازم باشد که ناشتا باشید، بدین معنی که از حداقل 8 ساعت قبل چیزی میل نکرده باشید.
رژیم غذایی شما و مقدار خوابتان می‌تواند به طور قابل‌توجهی بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارد. به‌عنوان‌مثال یک رژیم غذایی نامناسب با کلسترول و قند بالا می‌تواند بر روی سطح قند و چربی شما در نتیجه آزمایش مؤثر باشد. کمبود خواب نیز می‌تواند بر فشارخون و شاخص‌های سلامت کلی شما تأثیر داشته باشد. توصیه می‌شود برای دریافت نتایج دقیق، در روزهای منتهی به آزمایش یک رژیم غذایی متعادل و خواب کافی برای خود در نظر بگیرید.
علاوه بر درنظرگرفتن موارد گفته شده، سایر مواردی که لازم است قبل از آزمایش خاص خودتان رعایت کنید را از پزشک خودتان به طور دقیق بپرسید.
