سرطان پروستات چگونه قابل تشخیص است؟
بیوپسی روشی است که می تواند برای تشخیص سرطان پروستات استفاده شود. بیوپسی به اینصورت است که یک تکه کوچک از بافت پروستات برداشته می شود و زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا ببیند آیا سلول های سرطانی وجود دارد یا خیر.
نمره گلیسون زمانی تعیین می شود که بافت بیوپسی زیر میکروسکوپ بررسی شود. اگر سرطان وجود داشته باشد، امتیاز نشان می دهد که چقدر احتمال گسترش آن وجود دارد. امتیاز از 2 تا 10 متغیر است. هر چه این امتیاز کمتر باشد، احتمال گسترش سرطان کمتر است.
بیوپسی ابزار اصلی برای تشخیص سرطان پروستات است، اما پزشک می‌تواند از ابزارهای دیگری برای اطمینان از انجام بیوپسی در محل مناسب استفاده کند. به عنوان مثال، پزشکان ممکن است از سونوگرافی ترانس رکتال یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای کمک به هدایت بیوپسی استفاده کنند. در سونوگرافی ترانس رکتال، یک پروب به اندازه یک انگشت وارد راست روده می شود و امواج صوتی پرانرژی (سونوگرافی) از پروستات منعکس می شود تا تصویری از پروستات به نام سونوگرافی ایجاد شود. MRI از آهنرباها و امواج رادیویی برای تولید تصاویر روی کامپیوتر استفاده می کند. MRI از هیچ پرتویی استفاده نمی کند.
اگر سرطان پروستات تشخیص داده شود، آزمایش‌های دیگری انجام می‌شود تا مشخص شود که آیا سلول‌های سرطانی در پروستات یا سایر قسمت‌های بدن پخش شده‌اند یا خیر. این فرآیند مرحله بندی نامیده می شود. اینکه آیا سرطان فقط در پروستات است یا به خارج از پروستات گسترش یافته است، مرحله سرطان پروستات شما را تعیین می کند. مرحله سرطان پروستات به پزشکان می گوید که به چه نوع درمانی نیاز دارید.
آزمایشاتی برای تشخیص و مرحله سرطان پروستات
اغلب سرطان های پروستات ابتدا در نتیجه غربالگری یافت می شوند. سرطان های اولیه پروستات معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند، اما سرطان های پیشرفته تر گاهی اوقات ابتدا به دلیل علائمی که ایجاد می کنند، پیدا می شوند.
اگر بر اساس نتایج آزمایش‌های غربالگری یا علائم مشکوک به سرطان پروستات باشد، آزمایش‌هایی برای اطمینان لازم است. اگر به پزشک مراقبت های اولیه خود مراجعه می کنید، ممکن است به یک اورولوژیست ارجاع دهید، پزشکی که سرطان های دستگاه تناسلی و دستگاه ادراری، از جمله پروستات را درمان می کند.
تشخیص واقعی سرطان پروستات تنها با بیوپسی پروستات (که در زیر به آن پرداخته می شود) می تواند انجام شود.
سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی
اگر پزشک شما مشکوک به سرطان پروستات باشد، از شما در مورد علائمی که دارید، مانند مشکلات ادراری یا جنسی و مدت زمانی که آنها را داشته اید، سوال می شود. همچنین ممکن است از شما در مورد عوامل خطر احتمالی، از جمله سابقه خانوادگی شما سؤال شود.
پزشک شما را نیز معاینه خواهد کرد. این ممکن است شامل یک معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) باشد، که در طی آن پزشک یک انگشت دستکش دار و روغن کاری شده را وارد راست روده شما می کند تا هرگونه برآمدگی یا نواحی سخت روی پروستات را که ممکن است سرطانی باشد، احساس کند. اگر سرطان دارید، DRE گاهی اوقات می تواند به شما کمک کند که بفهمید آیا فقط در یک طرف پروستات است، آیا در هر دو طرف است، یا اینکه احتمالاً به خارج از پروستات به بافت های مجاور گسترش یافته است. پزشک ممکن است نواحی دیگر بدن شما را نیز معاینه کند.
پس از معاینه، پزشک ممکن است چند آزمایش را تجویز کند.
آزمایش خون PSA
آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) پروتئینی است که توسط سلول های غده پروستات (اعم از سلول های طبیعی و سلول های سرطانی) ساخته می شود. PSA بیشتر در مایع منی است، اما مقدار کمی نیز در خون است.
در مردانی که ممکن است سرطان پروستات داشته باشند استفاده شود
آزمایش خون PSA عمدتاً برای غربالگری سرطان پروستات در مردان بدون علامت استفاده می شود. همچنین این یکی از اولین آزمایشاتی است که در مردانی که علائمی دارند که ممکن است ناشی از سرطان پروستات باشد، انجام شده است.
PSA خون با واحدهایی به نام نانوگرم در میلی لیتر (ng/mL) اندازه گیری می شود. با بالا رفتن سطح PSA، احتمال ابتلا به سرطان پروستات افزایش می‌یابد، اما هیچ نقطه قطعی وجود ندارد که بتواند با اطمینان بگوید که آیا یک مرد سرطان پروستات دارد یا نه. بسیاری از پزشکان هنگام تصمیم گیری در مورد اینکه آیا ممکن است مردی به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشد یا خیر از نقطه قطع PSA چهار نانوگرم در میلی لیتر یا بالاتر استفاده می کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است شروع آن را در سطح پایین تر مانند 2.5 یا 3 توصیه کنند.
- اکثر مردان بدون سرطان پروستات دارای سطح PSA کمتر از 4 نانوگرم در میلی لیتر خون هستند. با این حال، سطح زیر 4 تضمینی برای ابتلای مرد به سرطان نیست.
- مردانی که سطح PSA آنها بین 4 تا 10 است (که اغلب “محدوده مرزی” نامیده می شود) تقریباً 1 در 4 شانس ابتلا به سرطان پروستات دارند.
- اگر PSA بیش از 10 باشد، احتمال ابتلا به سرطان پروستات بیش از 50 درصد است.
- اگر سطح PSA شما بالا باشد، ممکن است برای بررسی سرطان پروستات به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه استفاده از آزمایش PSA برای جستجوی سرطان، از جمله عواملی که می‌توانند بر سطح PSA تأثیر بگذارند، انواع خاصی از آزمایش‌های PSA، و در صورت داشتن سطح غیر طبیعی PSA چه مراحل بعدی ممکن است باشد، به آزمایش‌های غربالگری سرطان پروستات مراجعه کنید. .
در مردانی که قبلاً سرطان پروستات تشخیص داده شده است استفاده شود
اگر قبلاً سرطان پروستات در شما تشخیص داده شده باشد، آزمایش PSA نیز می تواند مفید باشد.
- در مردانی که به تازگی سرطان پروستات تشخیص داده شده است، سطح PSA را می توان همراه با نتایج معاینه فیزیکی و درجه تومور (که در بیوپسی تعیین می شود، در ادامه توضیح داده شد) استفاده کرد تا به تصمیم گیری در مورد نیاز به آزمایش های دیگر (مانند سی تی اسکن یا اسکن استخوان) کمک کند.
- سطح PSA برای کمک به تعیین مرحله سرطان شما استفاده می شود. این می تواند گزینه های درمانی شما را تحت تاثیر قرار دهد، زیرا برخی از درمان ها (مانند جراحی و پرتودرمانی) در صورتی که سرطان به سایر قسمت های بدن گسترش یافته باشد، احتمالا مفید نیستند.
- آزمایش‌های PSA اغلب بخش مهمی برای تعیین میزان عملکرد خوب درمان، و همچنین در نظارت بر عود احتمالی سرطان پس از درمان هستند.
بیوپسی پروستات
اگر نتایج آزمایش خون PSA، DRE یا سایر آزمایش‌ها نشان دهد که ممکن است سرطان پروستات داشته باشید، به احتمال زیاد به بیوپسی پروستات نیاز خواهید داشت.
همانطورکه گفته شد بیوپسی روشی است که در آن نمونه های کوچکی از پروستات برداشته می شود و سپس با میکروسکوپ بررسی می شود. بیوپسی با سوزن مرکزی روش اصلی برای تشخیص سرطان پروستات است. معمولا توسط متخصص اورولوژی انجام می شود.
در طول بیوپسی، پزشک معمولاً پروستات را با یک آزمایش تصویربرداری مانند سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) یا MRI یا “تلفیقی” از این دو (همه در زیر توضیح داده شده) نگاه می کند. دکتر به سرعت یک سوزن نازک و توخالی را وارد پروستات می کند. این کار یا از طریق دیواره رکتوم (بیوپسی ترانس رکتال) یا از طریق پوست بین کیسه بیضه و مقعد (بیوپسی ترانس پرینال) انجام می شود. هنگامی که سوزن بیرون کشیده می شود، یک استوانه (هسته) کوچک از بافت پروستات را جدا می کند. این کار چندین بار تکرار می شود. اغلب پزشک حدود 12 نمونه هسته از قسمت های مختلف پروستات می گیرد.
اگرچه این روش دردناک به نظر می رسد، اما هر نمونه برداری معمولاً فقط کمی ناراحتی ایجاد می کند زیرا با یک ابزار بیوپسی مخصوص فنر انجام می شود. دستگاه در کسری از ثانیه سوزن را وارد و خارج می کند. اکثر پزشکانی که بیوپسی را انجام می دهند، ابتدا با تزریق یک بی حس کننده موضعی در کنار پروستات، ناحیه را بی حس می کنند. ممکن است بخواهید از پزشک خود بپرسید که آیا برنامه ای برای انجام این کار وجود دارد یا خیر.
خود بیوپسی حدود 10 دقیقه طول می کشد و معمولاً در مطب پزشک انجام می شود. احتمالاً به شما آنتی بیوتیک داده می شود تا قبل از بیوپسی و احتمالاً یک یا 2 روز بعد از آن مصرف کنید تا خطر عفونت کاهش یابد.
برای چند روز پس از عمل، ممکن است مقداری درد در ناحیه احساس کنید و ممکن است متوجه وجود خون در ادرار خود شوید. همچنین ممکن است مقداری خونریزی خفیف از راست روده داشته باشید، به خصوص اگر هموروئید دارید. بسیاری از مردان متوجه خون در مایع منی خود می شوند یا منی رنگی زنگ زده دارند که بسته به دفعات انزال شما می تواند تا چند هفته بعد از بیوپسی ادامه داشته باشد.
دریافت نتایج بیوپسی
نمونه‌های بیوپسی شما به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند و در آنجا با میکروسکوپ بررسی می‌شوند تا ببینند آیا حاوی سلول‌های سرطانی هستند یا خیر. دریافت نتایج (در قالب گزارش آسیب شناسی) معمولاً حداقل 1 تا 3 روز طول می کشد، اما گاهی اوقات ممکن است بیشتر طول بکشد. نتایج ممکن است به صورت زیر گزارش شود:
- مثبت برای سرطان: سلول های سرطانی در نمونه های بیوپسی مشاهده شد.
- منفی برای سرطان: هیچ سلول سرطانی در نمونه های بیوپسی دیده نشد.
- مشکوک: چیزی غیر طبیعی دیده شد، اما ممکن است سرطان نباشد. (انواع مختلف نتایج مشکوک در زیر مورد بحث قرار گرفته است.)
اگر بیوپسی منفی است
اگر نتایج بیوپسی پروستات منفی باشد (یعنی اگر سرطان را نشان ندهد)، و بر اساس سطح PSA و سایر آزمایشات احتمال ابتلا به سرطان پروستات خیلی زیاد نباشد، ممکن است نیازی به آزمایش بیشتری نداشته باشید. به غیر از تکرار آزمایش های PSA (و احتمالاً DRE) مدتی بعد.
اما حتی اگر نمونه‌های زیادی گرفته شود، در صورتی که هیچ یک از سوزن‌های بیوپسی از آن عبور نکند، گاهی اوقات بیوپسی ممکن است سرطان را از دست بدهد. این به عنوان یک نتیجه منفی کاذب شناخته می شود. اگر پزشک شما هنوز به شدت به سرطان پروستات مشکوک است (به عنوان مثال، چون سطح PSA شما بسیار بالا است)، ممکن است پزشک شما پیشنهاد دهد:
- انجام سایر آزمایش‌های آزمایشگاهی (از خون، ادرار یا نمونه‌های بیوپسی پروستات) برای کمک به دریافت ایده بهتر در مورد اینکه آیا ممکن است سرطان پروستات داشته باشید یا خیر. نمونه هایی از این آزمایش ها عبارتند از: شاخص سلامت پروستات (PHI)، تست 4Kscore، تست های PCA3 (مانند Progensa)، و ConfirmMDx. این آزمایش‌ها در تحقیق سرطان پروستات چه جدید است؟
- تکرار بیوپسی پروستات. این ممکن است شامل گرفتن نمونه‌های اضافی از قسمت‌هایی از پروستات باشد که بار اول بیوپسی نشده‌اند، یا استفاده از آزمایش‌های تصویربرداری مانند MRI (توضیح داده شده در زیر) برای بررسی دقیق‌تر مناطق غیر طبیعی مورد هدف.
درجه سرطان پروستات (نمره گلیسون یا گروه درجه)
اگر سرطان پروستات در بیوپسی یافت شود، درجه ای به آن تعلق می گیرد. درجه سرطان بر اساس غیرطبیعی بودن سرطان در زیر میکروسکوپ است. سرطان‌های درجه بالاتر غیرطبیعی‌تر به نظر می‌رسند و احتمال رشد و گسترش سریع‌تر آنها بیشتر است. 2 راه اصلی برای توصیف درجه سرطان پروستات وجود دارد.
نمره گلیسون
سیستم گلیسون، که سال‌ها مورد استفاده قرار گرفته است، بر اساس میزان ظاهری سرطان شبیه بافت طبیعی پروستات، درجه‌بندی را تعیین می‌کند.
- اگر سرطان شباهت زیادی به بافت طبیعی پروستات داشته باشد، درجه 1 تعیین می شود.
- اگر سرطان بسیار غیر طبیعی به نظر برسد، به آن درجه 5 داده می شود.
- درجه های 2 تا 4 دارای ویژگی های مفرط هستند.
- تقریباً همه سرطان ها درجه 3 یا بالاتر هستند. درجه 1 و 2 اغلب استفاده نمی شود.
از آنجایی که سرطان پروستات اغلب مناطقی با درجات مختلف دارد، به 2 ناحیه ای که بیشتر سرطان را تشکیل می دهند، درجه ای در نظر گرفته می شود. این 2 نمره برای به دست آوردن نمره گلیسون (همچنین مجموع گلیسون نامیده می شود) اضافه می شوند.
اولین عدد اختصاص داده شده درجه ای است که در تومور شایع ترین است. به عنوان مثال، اگر نمره گلیسون به صورت 3+4=7 نوشته شود، به این معنی است که بیشتر تومور درجه 3 و کمتر آن درجه 4 است و برای نمره گلیسون 7 اضافه می شوند.
اگرچه اغلب نمره گلیسون بر اساس 2 ناحیه ای است که بیشتر سرطان را تشکیل می دهند، برخی استثناها وجود دارد که نمونه بیوپسی یا دارای تعداد زیادی سرطان با درجه بالا باشد یا 3 درجه از جمله سرطان با درجه بالا وجود داشته باشد. در این موارد، نحوه تعیین نمره گلیسون برای منعکس کننده ماهیت تهاجمی (سریع در حال رشد) سرطان اصلاح می شود.
در تئوری، نمره گلیسون می تواند بین 2 تا 10 باشد، اما نمرات زیر 6 به ندرت استفاده می شود.
بر اساس نمره گلیسون، سرطان های پروستات اغلب به 3 گروه تقسیم می شوند:
- سرطان هایی با نمره گلیسون 6 یا کمتر را می توان با تمایز خوب یا درجه پایین نامید.
- سرطان هایی با نمره گلیسون 7 ممکن است با درجه متوسط متمایز یا متوسط نامیده شوند.
- سرطان هایی که نمرات گلیسون 8 تا 10 دارند را می توان با تمایز ضعیف یا درجه بالا نامید.
گروه های درجه
در سال‌های اخیر، پزشکان متوجه شده‌اند که نمره گلیسون ممکن است همیشه بهترین راه برای توصیف درجه سرطان نباشد، به چند دلیل:
نتایج سرطان پروستات را می توان به بیش از 3 گروه ذکر شده در بالا تقسیم کرد. به عنوان مثال، مردانی که دارای امتیاز گلیسون 3+4=7 سرطان هستند نسبت به افرادی که دارای سرطان 4+3=7 هستند، عملکرد بهتری دارند. و مردان مبتلا به سرطان گلیسون 8 نسبت به افرادی که نمره گلیسون 9 یا 10 دارند بهتر عمل می کنند.
مقیاس نمره گلیسون می تواند برای بیماران گمراه کننده باشد. به عنوان مثال، مردی با سرطان گلیسون نمره 6 ممکن است تصور کند که سرطان او در وسط طیف درجات است (که در تئوری از 2 تا 10 می رود)، حتی اگر سرطان های درجه 6 در واقع پایین ترین درجه ای هستند که در عمل مشاهده می شود. این فرض ممکن است باعث شود مرد فکر کند سرطان او بیشتر از آنچه که هست به سرعت رشد و گسترش می یابد، که ممکن است بر تصمیمات او در مورد درمان تأثیر بگذارد.
به همین دلیل، پزشکان گروه‌های درجه‌بندی را ایجاد کرده‌اند که از 1 (به احتمال زیاد رشد و گسترش آهسته) تا 5 (احتمال رشد و گسترش سریع) را شامل می‌شود:
- گروه درجه 1 = گلیسون 6 (یا کمتر)
- گروه درجه 2 = گلیسون 3+4=7
- گروه درجه 3 = گلیسون 4+3=7
- گروه کلاس 4 = گلیسون 8
- گروه کلاس 5 = گلیسون 9-10
گروه‌های درجه احتمالاً با گذشت زمان جایگزین نمره گلیسون می‌شوند، اما در حال حاضر ممکن است یکی (یا هر دو) را در گزارش آسیب‌شناسی بیوپسی ببینید.
سایر اطلاعات در گزارش پاتولوژی
همراه با درجه سرطان (در صورت وجود)، گزارش پاتولوژی اغلب حاوی اطلاعات دیگری در مورد سرطان است، مانند:
- تعداد نمونه‌های اصلی بیوپسی که حاوی سرطان هستند (به عنوان مثال، “7 از 12”)
- درصد سرطان در هر یک از هسته ها
- چه سرطان در یک طرف (چپ یا راست) پروستات باشد یا در هر دو طرف (دو طرفه)
نتایج مشکوک در شناسایی سرطان پروستات
گاهی اوقات وقتی سلول های پروستات دیده می شوند، شبیه سرطان نیستند، اما کاملاً طبیعی هم نیستند.
نئوپلازی داخل اپیتلیال پروستات (PIN): در PIN، تغییراتی در ظاهر سلول‌های پروستات وجود دارد، اما سلول‌های غیرطبیعی به نظر نمی‌رسند که در قسمت‌های دیگر پروستات رشد کرده‌اند (مانند سلول‌های سرطانی). پین اغلب به 2 گروه تقسیم می شود:
- پین درجه پایین: الگوی سلول های پروستات تقریباً طبیعی به نظر می رسد.
- پین درجه بالا: الگوی سلول ها غیر طبیعی تر به نظر می رسد.
بسیاری از مردان در سنین پایین شروع به ایجاد PIN درجه پایین می کنند، اما تصور نمی شود که PIN درجه پایین با خطر سرطان پروستات مرتبط باشد. اگر PIN درجه پایین در بیوپسی پروستات گزارش شود، پیگیری برای بیماران معمولاً به همان صورت است که هیچ چیز غیر طبیعی دیده نشده است.
اگر PIN درجه بالا در بیوپسی یافت شود، احتمال بیشتری وجود دارد که در طول زمان به سرطان پروستات مبتلا شوید. به همین دلیل است که پزشکان اغلب مردان با PIN درجه بالا را با دقت تماشا می‌کنند و ممکن است بیوپسی پروستات دیگر (یا آزمایش‌های آزمایشگاهی برای کمک به تعیین خطر ابتلا به سرطان، مانند شاخص سلامت پروستات (PHI)، تست 4Kscore، آزمایش‌های PCA3 (مانند آزمایش‌های PCA3) را توصیه کنند. Progensa)، یا ConfirmMDx). این امر به ویژه در صورتی صادق است که PIN درجه بالا در قسمت‌های مختلف پروستات یافت شود (PIN چند کانونی با درجه بالا)، یا اگر نمونه‌برداری اولیه از تمام قسمت‌های پروستات نمونه برداری نکرده باشد.
تکثیر آسینار کوچک آتیپیک (ASAP): این ممکن است آتیپی غده ای یا تکثیر غده آتیپیک نیز نامیده شود. همچنین ممکن است فقط به عنوان “مشکوک به سرطان” گزارش شود. همه این اصطلاحات به این معنی است که سلول‌ها در صورت مشاهده با میکروسکوپ ممکن است سرطانی باشند، اما تعداد آنها برای اطمینان بسیار کم است. اگر یکی از این اصطلاحات استفاده شود، احتمال وجود سرطان در پروستات نیز زیاد است، به همین دلیل است که بسیاری از پزشکان تکرار بیوپسی را در عرض چند ماه توصیه می کنند.
آتروفی التهابی پرولیفراتیو (PIA): در PIA، سلول های پروستات کوچکتر از حد طبیعی به نظر می رسند و نشانه هایی از التهاب در آن ناحیه مشاهده می شود. PIA سرطان نیست، اما محققان بر این باورند که PIA ممکن است گاهی به PIN با درجه بالا یا مستقیماً به سرطان پروستات منجر شود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد نحوه گزارش نتایج بیوپسی پروستات، به بخش آسیب شناسی پروستات در وب سایت ما مراجعه کنید.
آزمایش ژنتیک برای برخی از مردان مبتلا به سرطان پروستات
برخی از پزشکان در حال حاضر توصیه می کنند که برخی از مردان مبتلا به سرطان پروستات برای بررسی برخی تغییرات ژنی ارثی آزمایش شوند. این شامل مردانی می شود که در آنها به سندرم سرطان خانوادگی (مانند جهش ژن BRCA یا سندرم لینچ) مشکوک است و همچنین مردان مبتلا به سرطان پروستات که دارای ویژگی های پرخطر خاصی است یا به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است. در مورد مزایا، معایب و محدودیت های احتمالی چنین آزمایشی با پزشک خود صحبت کنید.
آزمایشات تصویربرداری برای سرطان پروستات
تست های تصویربرداری از اشعه ایکس، میدان های مغناطیسی، امواج صوتی یا مواد رادیواکتیو برای ایجاد تصاویری از داخل بدن شما استفاده می کنند. ممکن است از یک یا چند آزمایش تصویربرداری استفاده شود:
- برای جستجوی سرطان در پروستات
- برای کمک به پزشک برای دیدن پروستات در طی برخی از روش‌ها (مانند بیوپسی پروستات یا انواع خاصی از درمان سرطان پروستات)
- برای بررسی گسترش سرطان پروستات به سایر قسمت های بدن
اینکه چه آزمایش هایی ممکن است نیاز داشته باشید به موقعیت بستگی دارد. به عنوان مثال، بیوپسی پروستات معمولاً با سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) و/یا MRI برای کمک به هدایت بیوپسی انجام می شود. اگر مشخص شود که سرطان پروستات دارید، ممکن است به آزمایش‌های تصویربرداری از سایر قسمت‌های بدن خود برای بررسی شیوع احتمالی سرطان نیاز داشته باشید. (مردانی که نتیجه DRE طبیعی، PSA پایین و نمره گلیسون پایین دارند، ممکن است به هیچ آزمایش دیگری نیاز نداشته باشند، زیرا احتمال گسترش سرطان بسیار کم است.)
آزمایش‌های تصویربرداری که اغلب برای بررسی گسترش سرطان پروستات استفاده می‌شوند عبارتند از:
سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS)
برای این آزمایش، یک پروب کوچک به اندازه عرض یک انگشت روغن کاری شده و در رکتوم شما قرار می گیرد. این کاوشگر امواج صوتی را منتشر می کند که وارد پروستات شده و پژواک ایجاد می کند. کاوشگر پژواک ها را می گیرد و کامپیوتر آنها را به تصویر سیاه و سفید پروستات تبدیل می کند.
این روش اغلب کمتر از 10 دقیقه طول می کشد و در مطب پزشک یا کلینیک سرپایی انجام می شود. هنگام قرار دادن پروب مقداری فشار احساس خواهید کرد، اما معمولاً دردناک نیست. این ناحیه ممکن است قبل از عمل بی حس شود.
TRUS ممکن است در شرایط مختلف استفاده شود:
- گاهی اوقات از آن برای جستجوی نواحی مشکوک در پروستات در مردانی استفاده می‌شود که نتایج آزمایش DRE یا PSA غیرطبیعی دارند (اگرچه ممکن است برخی از سرطان‌ها را از دست بدهد).
- می توان از آن در طول بیوپسی پروستات برای هدایت سوزن ها به ناحیه صحیح پروستات استفاده کرد.
- می توان از آن برای اندازه گیری اندازه غده پروستات استفاده کرد که می تواند به تعیین تراکم PSA کمک کند (در تست های غربالگری سرطان پروستات توضیح داده شده است).
- این می تواند به عنوان راهنما در برخی از اشکال درمان مانند براکی تراپی (پرتودرمانی داخلی) یا کرایوتراپی استفاده شود.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
اسکن MRI با استفاده از امواج رادیویی و آهنرباهای قوی تصاویر دقیقی از بافت های نرم بدن ایجاد می کند. اسکن MRI می تواند تصویر بسیار واضحی از پروستات و نواحی مجاور به پزشک ارائه دهد. ماده حاجب به نام گادولینیوم ممکن است قبل از اسکن به داخل ورید تزریق شود تا جزئیات را بهتر ببینند.
ام آر آی ممکن است در شرایط مختلف استفاده شود:
- این می تواند برای کمک به تعیین اینکه آیا مردی با آزمایش غربالگری غیرطبیعی یا با علائمی که ممکن است ناشی از سرطان پروستات باشد، باید بیوپسی پروستات را انجام دهد، استفاده شود. (نوع MRI که اغلب برای این کار استفاده می شود، معروف به MRI چند پارامتری، در زیر توضیح داده شده است.)
- اگر بیوپسی پروستات برنامه ریزی شده باشد، ام آر آی ممکن است برای کمک به مکان یابی و هدف قرار دادن مناطقی از پروستات که به احتمال زیاد حاوی سرطان هستند انجام شود. این اغلب به عنوان بیوپسی فیوژن MRI/سونوگرافی انجام می شود که در زیر توضیح داده شده است.
- MRI می تواند در طول بیوپسی پروستات برای کمک به هدایت سوزن ها به داخل پروستات استفاده شود.
- اگر سرطان پروستات پیدا شده باشد، ام آر آی می تواند برای تعیین میزان (مرحله) سرطان انجام شود. اسکن MRI می تواند نشان دهد که آیا سرطان در خارج از پروستات به وزیکول های منی یا سایر ساختارهای مجاور گسترش یافته است یا خیر. این می تواند در تعیین گزینه های درمانی شما بسیار مهم باشد. اما اسکن MRI معمولاً برای سرطان های پروستات تازه تشخیص داده شده که احتمالاً بر اساس عوامل دیگر محدود به پروستات هستند، لازم نیست.
برای بهبود دقت MRI، ممکن است یک کاوشگر به نام کویل اندورکتال در داخل رکتوم برای اسکن قرار دهید. این می تواند برای برخی از مردان ناراحت کننده باشد. در صورت نیاز می توان دارویی برای ایجاد احساس خواب آلودگی (آرام بخشی) به شما داد.
MRI چندپارامتری: این روش جدیدتر MRI می تواند برای کمک به تعریف بهتر مناطق احتمالی سرطان در پروستات و همچنین دریافت ایده ای از سرعت رشد سرطان استفاده شود. همچنین می تواند نشان دهد که آیا سرطان در خارج از پروستات رشد کرده یا به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است. برای این آزمایش، یک MRI استاندارد برای بررسی آناتومی پروستات انجام می‌شود و سپس حداقل یک نوع MRI دیگر (مانند تصویربرداری با وزن انتشار [DWI]، MRI با کنتراست پویا [DCE] MRI یا طیف‌سنجی MR) انجام می‌شود. برای بررسی سایر پارامترهای بافت پروستات انجام می شود. سپس نتایج اسکن های مختلف برای کمک به یافتن نواحی غیر طبیعی مقایسه می شود.
هنگامی که این آزمایش برای کمک به تعیین اینکه آیا یک مرد ممکن است سرطان پروستات داشته باشد انجام می شود، نتایج معمولاً با استفاده از سیستم گزارش تصویری پروستات و داده یا PI-RADS گزارش می شود. در این سیستم، نواحی غیرطبیعی در پروستات در مقیاسی از PI-RADS 1 (خیلی بعید است که سرطان مهم بالینی باشد) تا PI-RADS 5 (به احتمال زیاد یک سرطان بالینی مهم باشد) اختصاص داده می شود.
بیوپسی پروستات با هدایت فیوژن MRI/سونوگرافی: در این روش، مرد چند روز یا چند هفته قبل از بیوپسی اسکن MRI دریافت می کند تا مناطق غیر طبیعی پروستات را جستجو کند. در طول بیوپسی، از TRUS برای مشاهده پروستات استفاده می شود، و یک برنامه کامپیوتری ویژه برای ترکیب تصاویر MRI و TRUS روی صفحه کامپیوتر استفاده می شود. این می تواند به پزشک اطمینان دهد که نمونه های بیوپسی را از هر ناحیه مشکوکی که در تصاویر مشاهده می شود دریافت می کند.
اسکن استخوان
اگر سرطان پروستات به نقاط دوردست بدن گسترش یابد، اغلب ابتدا به استخوان ها می رود. اسکن استخوان می تواند نشان دهد که آیا سرطان به استخوان رسیده است یا خیر.
برای این آزمایش، مقدار کمی ماده رادیواکتیو با سطح پایین به شما تزریق می شود که در نواحی آسیب دیده استخوان در سراسر بدن قرار می گیرد. یک دوربین مخصوص رادیواکتیویته را تشخیص می دهد و تصویری از اسکلت شما ایجاد می کند.
اسکن استخوان ممکن است سرطان را در استخوان نشان دهد، اما برای تشخیص دقیق، آزمایش‌های دیگری مانند عکس‌برداری با اشعه ایکس ساده، سی‌تی اسکن یا اسکن MRI یا حتی بیوپسی استخوان ممکن است مورد نیاز باشد.
اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)
اسکن PET مشابه اسکن استخوان است، به این ترتیب که یک ماده رادیواکتیو کمی (معروف به ردیاب) به خون تزریق می شود که سپس با یک دوربین خاص قابل تشخیص است. اما اسکن‌های PET از ردیاب‌های مختلفی استفاده می‌کنند که عمدتاً در سلول‌های سرطانی جمع‌آوری می‌شوند. رایج ترین ردیاب برای اسکن PET استاندارد FDG است که نوعی قند است. متأسفانه، این نوع اسکن PET برای یافتن سلول های سرطانی پروستات در بدن بسیار مفید نیست.
با این حال، ردیاب‌های جدیدتر، مانند فلوسیکلووین F18، سدیم فلوراید F18 و کولین C11، در تشخیص سلول‌های سرطان پروستات بهتر هستند.
سایر ردیاب‌های جدیدتر، مانند Ga 68 PSMA-11، 18F-DCFPyl (همچنین به عنوان piflufolastat F 18 یا Pylarify شناخته می‌شود)، و Ga 68 gozetotide (Locametz)، به آنتی ژن غشای اختصاصی پروستات (PSMA)، پروتئینی که اغلب به مقدار زیاد روی سلول های سرطانی پروستات یافت می شود. آزمایش هایی که از این نوع ردیاب ها استفاده می کنند، گاهی اوقات به عنوان اسکن PSMA PET شناخته می شوند.
این انواع جدیدتر اسکن PET اغلب در صورتی استفاده می شود که مشخص نباشد سرطان پروستات (یا دقیقاً کجا) گسترش یافته است یا خیر. به عنوان مثال، اگر نتایج اسکن استخوان واضح نباشد، یا اگر مردی پس از درمان اولیه سطح PSA افزایش یافته باشد، اما مشخص نباشد که سرطان در کجای بدن قرار دارد، ممکن است یکی از این آزمایش‌ها انجام شود. اسکن PSMA PET همچنین می تواند برای کمک به تعیین اینکه آیا سرطان را می توان با یک رادیودارو که PSMA را هدف قرار می دهد درمان کرد یا خیر، استفاده کرد.
تصاویر حاصل از اسکن PET به اندازه تصاویر MRI یا CT اسکن دقیق نیستند، اما اغلب می توانند مناطقی از سرطان را در هر جایی از بدن نشان دهند. برخی از ماشین‌ها می‌توانند یک اسکن PET و یک MRI (PET-MRI) یا یک سی‌تی اسکن (PET-CT) را همزمان انجام دهند، که می‌تواند جزئیات بیشتری در مورد مناطقی که در اسکن PET نشان داده می‌شوند، ارائه دهد.
پزشکان هنوز در مورد بهترین راه‌های استفاده از این نوع جدیدتر اسکن‌های PET هستند و ممکن است برخی از آنها هنوز در همه مراکز تصویربرداری در دسترس نباشند.
توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن
سی تی اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر دقیق و مقطعی از بدن شما استفاده می کند. اگر سرطان بر اساس یافته های دیگر (نتیجه DRE، سطح PSA و نمره گلیسون) احتمالاً به پروستات محدود می شود، اغلب برای سرطان پروستات تازه تشخیص داده شده مورد نیاز نیست. با این حال، گاهی اوقات می تواند تشخیص دهد که آیا سرطان پروستات به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است یا خیر. اگر سرطان پروستات شما پس از درمان عود کرده است، سی تی اسکن اغلب می تواند تشخیص دهد که آیا سرطان پروستات در سایر اندام ها یا ساختارهای لگن شما رشد می کند یا خیر.
سی تی اسکن به اندازه تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای بررسی خود غده پروستات مفید نیست.
