متاسفانه امروزه تعداد افراد زیادی از انواع سرطان رنج می برند. احتمالاً هیچ شخصی وجود ندارد که کسی را در محیط نزدیک یا دورتر خود نداشته باشد که با سرطان مبارزه نکند. بنابراین جای تعجب نیست که ما از بیمار شدن می ترسیم و کاملا طبیعی است. با این حال، اینکه آیا ما از قبل با یک فوبیا سر و کار داریم یا خیر، بستگی به سطح ترس و ماهیت بیمارگونه آن دارد. همه ما در زندگی از چیزی می ترسیم. اگر ترس منطقی باشد موجه است. با این حال، اگر نه ما با یک فوبیای بیماری سرطان سر و کار داریم.
در ادبیات، تعاریف زیادی از فوبیا می‌توان یافت، اما به طور کلی، این یک واکنش ترس دائمی، نامتناسب با تهدید واقعی است که می‌تواند کل زندگی یک فرد را مختل کند. کلمه فوبیا از ریشه یونانی فوبوس به معنای ترس گرفته شده است.
کارسینوفوبیا (ترس از سرطان) چیست؟
انواع مختلفی از فوبیا وجود دارد. ما می‌توانیم از فضاهای باز بترسیم (آگورافوبیا)، از صحبت کردن در جمع احساس ترس کنیم (فوبیاهای اجتماعی)، همچنین می‌توانیم از اشیاء یا موقعیت‌های خاص (فوبیاهای خاص، منزوی)، مانند سرطان بترسیم.
کارسینوفوبیا ترس از ابتلا به بیماری سرطان است.
چنین حالتی اغلب به وضعیتی منجر می شود که با وجود نداشتن علائم یا تغییرات سرطانی در بدن، بیماری در تخیل و افکار فرد مبتلا به سرطان هراسی وجود داشته باشد و برای او واقعی شود. سرطان هراسی می تواند نه تنها به دلیل ترس از بیماری خود، بلکه برای سلامتی و زندگی بستگان نیز ایجاد شود.
علل فوبیای بیماری سرطان چیست؟
علل فوبیای خاص که شامل ترس از سرطان می شود، عبارتند از:
- استعدادهای ژنتیکی،
- بی نظمی های مربوط به فرآیند تربیت، به عنوان مثال. محافظت بیش از حد،
- تجربه تروما
فوبیای سرطان معمولاً افرادی را تحت تأثیر قرار می دهد که تمایل دارند در موقعیت های مختلف، از جمله شرایط دشوار، با ترس واکنش نشان دهند. تجربیات گذشته فرد، مانند بروز سرطان در اعضای خانواده یا دوستان، مبارزه با بیماری و روند درمان، ممکن است در شکل گیری آن نقش داشته باشد. فوبیا ممکن است زمانی رخ دهد که، برای مثال، یکی از نزدیکان شما در مدت کوتاهی پس از تشخیص، بر اثر سرطان بمیرد.
اطلاعاتی که بیمار در مراحل تشخیص از پزشک دریافت می کند نیز تأثیر بسزایی در بروز فوبیای بیماری سرطان دارد. غالباً مشکوک شدن به سرطان کافی است، به طوری که در دوره بعدی، با وجود عدم تأیید سرطان، ترس از سرطان (بیماری) باقی می ماند.
اطلاعاتی که از رسانه های جمعی به ما می رسد نیز ممکن است به ترس از سرطان کمک کند. به طور معمول، هنگامی که در مورد موفقیت های علمی مربوط به تشخیص زودهنگام سرطان صحبت می شود، از سرطان به عنوان “قاتل اصلی قرن بیست و یکم” یاد می کنند که می تواند باعث نگرانی شود. دیدگاه ها و باورهای ما در مورد این بیماری و همچنین وضعیت روانی عمومی ما نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
علائم فوبیای سرطان
مانند همه انواع فوبیا، در اینجا نیز می توان علائم جسمی زیر را که نتیجه افزایش ترس است، تشخیص داد، از جمله:
- احساس تنگی نفس،
- تعریق،
- ضربان قلب تند،
- سرگیجه،
- حالت تهوع،
- احساس گرما،
- تنش بیش از حد عضلانی،
- سفتی بدن
علاوه بر این، در ترس از سرطان علائم روانی نیز وجود دارد که با این باور بیمار در مورد ابتلا به سرطان همراه است.
- افکار مزاحم در مورد سرطان – بیمار تمام توجه خود را بر ترس از بیمار شدن متمرکز می کند.
- تفسیر نادرست علائم جسمی – در مورد افرادی که از سرطان هراسی رنج می برند، حتی کوچکترین نورالژی را می توان به عنوان علامت بیماری تفسیر کرد.
- ترس از مرگ ناشی از سرطان – این ترس می تواند منجر به کاهش رفاه، بی علاقگی، انزوا و کناره گیری از همه تماس های اجتماعی شود.
اضطراب شدید، احساس تنش، - مشکلات خواب
- مشکلات تمرکز
بیماران معمولاً یکی از این دو نگرش را اتخاذ می کنند: یا به طور مکرر به پزشک مراجعه می کنند تا ترس خود را تأیید کنند، در اینترنت در مورد بیماری خیالی خود مطالب زیادی می خوانند، یا از همه آزمایشات اجتناب می کنند.
شناسایی ترس از سرطان
طبقه بندی ICD 10 معیارهای زیر را برای تشخیص فوبیای بیماری سرطان ارائه می دهد:
- علائم ذهنی یا خودمختار نشانه های اولیه اضطراب هستند مانند هذیان یا افکار وسواسی،
- ترس فقط به حضور یک شی فوبی خاص یا موقعیت فوبی محدود می شود،
- فرد دارای فوبیا در صورت امکان از موقعیت اجتناب می کند.
گاهی اوقات تشخیص این اختلال نیاز به زمان و مصاحبه کامل دارد، زیرا علائم فوبیای بیماری سرطان را می توان به صورت فوبیا، اختلال هیپوکندری یا سندرم هذیان تشخیص داد.
چه کسی تر از سرطان را تشخیص می دهد؟
اگر احساس می کنیم که از فوبیای سرطان رنج می بریم، بهتر است به یک روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنیم تا مصاحبه ای انجام دهد، آزمایش های تشخیصی مناسب را بخواهد و تشخیص دهد. علاوه بر این، او از روند درمان نیز مراقبت خواهد کرد.
درمان فوبیای سرطان
درمان اضطراب سرطان به تشخیص نهایی و علائم غالب بستگی دارد و متناسب با نیازهای فردی بیمار است. معمولاً به دو صورت انجام می شود: مداخلات روانشناختی و دارویی. آموزش روانی و تغییر جنبه های کلیدی در مورد اول از اهمیت بالایی برخوردار است، مانند:
- باورهای اغراق آمیز (exaggerated beliefs)
- استنتاج دلخواه (arbitrary inference)
- توجه انتخابی (selective attention)
معمولاً درمان با رویکرد شناختی- رفتاری انجام می شود. به عنوان مثال برای کاهش اضطراب از حساسیت زدایی استفاده می شود، یعنی “حساسیت زدایی” تدریجی بیمار نسبت به محرک ایجاد کننده اضطراب. دارودرمانی شامل بنزودیازپین ها است.
عوارض فوبیای سرطان
متأسفانه، ترس از سرطان به طور قابل توجهی عملکرد انسان را مختل می کند. تمرکز مداوم بر روی یک بیماری احتمالی باعث بدتر شدن کارایی هم در حوزه حرفه ای و هم در حوزه خصوصی می شود. غالباً بیمار ارتباط خود را با دوستان خود قطع می کند زیرا از خانه خارج نمی شود، خود و خانواده اش را نادیده می گیرد، خود را در ترس و اندوه گم می کند. همچنین این باور را تقویت می کند که استدلال های فرد درست است، که می تواند منجر به اختلالات عاطفی شدید، از جمله افسردگی شود. ترس گاهی اوقات می تواند بر همه زمینه های زندگی غالب شود و در موارد شدید کار را غیرممکن می کند یا به طور قابل توجهی روابط خانوادگی را مختل می کند.
