یکی از شایع ترین بیماری هایی که امروزه گریبان بسیاری از افراد را گرفته است بیماری کبد چرب است. کبد چرب به دلیل تجمع چربی در اطراف کبد اتفاق می افتد. این تجمع چربی ها دلایل مختلفی دارد. در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا اطلاعات جامع و کاملی را در رابطه با بیماری کبد چرب و عوارض و راه های تشخیص و درمان آن را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. اگر مبتلا به کبد چرب هستید و یا می خواهید از ابتلا به این بیماری خاموش جلوگیری کنید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
کبد چرب چیست
کبد از اندام های حیاتی بدن به شمار می‌رود و وجود مقدار اندکی چربی در آن طبیعی است اما اگر مقدار چربی افزایش یابد، می تواند برای سلامتی مشکل ساز شود. کبد به هضم مواد مغذی حاصل از مواد غذایی و نوشیدنی ها کمک می کند و مواد مضر موجود در خون را تصفیه می کند. همان طور که اشاره شد، کبد چربی یکی از شایع ترین بیماری هایی است که امروزه افراد زیادی به آن مبتلا هستند. این بیماری به دلیل تجمع چربی زیاد در کبد ایجاد می‌شود و معمولاً افرادی که اضافه وزن و چاقی دارند به کبد چرب مبتلا هستند.
این بیماری در مراحل اولیه که گسترش زیادی پیدا نکرده است آسیب زیادی ایجاد نمی کند و بدون علائم است اما وقتی که گسترش پیدا می‌کند می‌تواند سبب آسیب های زیادی از جمله سیروز شود. بالا رفتن سطح چربی در کبد باعث افزایش احتمال ابتلا به دیابت، فشار خون بالا و بیماری های کلیوی می شود. تجمع چربی در کبد می تواند ناشی از مصرف زیاد الکل نیز باشد.
انواع کبد چرب
کبدچرب می تواند به دو صورت دیده شود که علت ایجاد هر کدام متفاوت بوده و عامل خطر آن ها با هم دیگر تفاوت دارد.
کبدچرب الکلی: نوعی از بیماری است که به علت مصرف زیاد الکل ایجاد می شود. مصرف می کنندافرادی که الکل مصرف می کنند باید مصرف آن را کنترل کنند تا به این بیماری مبتلا نشوند. در کشورهایی که مصرف الکل در آن ها زیاد است افراد زیادی به این بیماری مبتلا می شوند. کبد چرب مرتبط با الکل قابل پیشگیری است ولی می تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. از جمله این مشکلات می توان به تورم کبدی،هپاتیت الکلی و سیروز الکلی اشاره کرد.
- تورم کبدی: تورم کبد علائم مشخصی ندارد اما ممکن است به احساس درد یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم شود.
- هپاتیت الکلی: می تواند سبب تورم کبد شود که همراه با این تورم مشکلاتی مانند تب، تهوع، استفراغ، درد شکم و… ایجاد کند.
- سیروز الکلی: به علت ایجاد زخم های زیاد در بافت کبد رخ می دهد و می تواند علائمی مانند تجمع زیاد مایع بین بافتی در شکم، فشار خون بالا در کبد، خونریزی داخلی، سردرد و تغییر رفتار، بزرگی طحال و نارسایی کبد که می تواند کشنده باشد، را در پی داشته باشد.
کبدچرب غیر الکلی : این نوع بیماری به علت عواملی مانند ژنتیک، چاقی، دارو و… ایجاد می شود و ارتباطی با مصرف الکل ندارد. امروزه با توجه به افزایش وزن در کشورهای مختلف، از هر سه بزرگسال یک نفر و از هر ۱۰ کودک یک نفر ممکن است به این بیماری مبتلا شود. علت دقیق این بیماری مشخص نیست اما در افراد دیابتی و چاق بیشتر دیده می شود.
علائم کبد چرب
بیماری کبد چرب یک بیماری خاموش است یعنی در مراحل اولیه هیچ علائم و نشانه ای را بروز نمی دهد اما اگر گسترش یابد علائم و نشانه های مختلفی را نشان می دهد. از جمله این علائم می توان به علائم زیر اشاره کرد:
- خستگی زیاد
- خارش طولانی مدت
- زرد شدن پوست و چشم ها
- از دست دادن اشته
- ا تهوع و استفراغ
- درد در ناحیه سمت راست و بالای شکم
- کاهش وزن شدید
اگر این بیماری به مرحله سیروز کبدی برسد زخم ها پیشرفت کرده و علائم زیر ظاهر می شود:
- تورم شکم
- بزرگ شدن طحال
- قرمز شدن کف دست
- زرد شدن بیش از حد پوست و چشم
- بزرگ شدن رگ های خونی در زیر پوست
دلایل ایجاد کبد چرب
- مقاومت به انسولین
- دیابت
- سطح بالای چربی در خون
- کلسترول بالا
- سندروم متابولیک
- کم کاری تیروئید
- کاهش عملکرد هیپوفیز
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- کاهش وزن سریع
- بیماری های التهابی روده
- ژنتیک و وجود سابقه خانوادگی
- مصرف زیاد کربوهیدرات و نوشیدنی های قندی
راه های تشخیص بیماری کبد چرب
از آن جایی که بیماری کبدچرب یک بیماری خاموش است و علائمی را بروز نمی دهد از راه های تشخیص آن می توان به انجام آزمایش ، تصویر برداری، معاینه فیزیکی، بیوپیسی اشاره کرد.
آزمایش عملکردی کبد چرب:
آزمایش کبد علاوه بر این که می تواند ابتلا به بیماری کبد چرب را مشخص کند می تواند هپاتیت را هم تشخیص دهد. آزمایش عملکردی کبد چرب یک مجموعه آزمایش است که به بررسی مواد مختلف در خون می پردازد و سرنخ هایی را درباره سلامت کبد به دست می آورد و با توجه به این آزمایش ها می توان موادی که توسط کبد تولید یا دفع می شود و یا تحت تأثیر آسیب های کبدی قرار می گیرند را اندازه گیری کرد.
در بسیاری از موارد ابتلای فرد به این بیماری با استفاده از آزمایش خون مشخص می شود زیرا در این آزمایش میزان آنزیم های کبدی نشان داده می شود. افزایش آنزیم های کبدی نشان دهنده التهاب کبد است و یکی از دلایل عمده التهاب کبد، بیماری کبدچرب است.اگر تشخیص اولیه پزشک کبدچرب باشد، پزشک برای اطمینان آزمایش های بیشتری را برای شناسایی تجویز می کند.
تصویر برداری:
پزشک ممکن است برای بررسی میزان چربی انباشته شده در کبد و یا سایر مشکلات کبدی از تست های تصویر برداری استفاده کند. این تست ها عبارتند از:
- معاینه سونوگرافی
- اسکن ام آی آر
- سی تی اسکن
معاینه فیزیکی
برای تشخیص اولیه پزشک از معاینه فیزیک استفاده می کند. اگر کبد بزرگ شده باشد ممکن است آن را احساس کند. البته احتمال این که کبد بدون بزرگ شدن ملتهب شود زیاد است و این روش، روش قابل اعتماد و استنادی نیست.
بیوپسی کبد
بیوپسی کبد یا نمونه برداری بافتی بهترین و قابل استناد ترین روشی است که برای تعیین شدت بیماری کبد انجام می شود. برای انجام این روش، یک سوزن وارد کبد شده و یک تکه از بافت آن را برای معاینه خارج می شود.
روش درمان و جلوگیری از بیماری کبدچرب
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان بیماری کبد چرب تایید نشده است اما توصیه می شود برای بهبود آن، فرد مبتلا به بیمار کبد چرب سبک زندگی و رژیم غذایی خود را تغییر دهد. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری توصیه می شود موارد زیر رعایت شود:
- پرهیز از مصرف الکل
- کم کردن وزن
- داشتن رژیم غذایی مناسب و استفاده از غذا هایی که کربوهیدرات کم دارند و یا فاقد کربوهیدرات هستند.
- ورزش کردن
- پرهیز از استفاده از مکمل ها و دارو هایی که برای کبد مشکل آفرین هستند.
- قطع کردن استفاده از نوشیدنی های شیرین و گازدار
- استفاده بیشتر از میوه و سبزیجات
- مصرف روزانه 8 لیوان آب
سخن پایانی
تجمع چربی در کبد با گذشت زمان می تواند سبب متلهب شدن کبد شود و عدم توجه به این موضوع سبب نارسایی کبد می شود. در این مقاله به علل ایجاد کبدچرب و علائم آن پرداختیم و همچنین روش ها و راه های درمان و کنترل آن نیز عنوان شد. امیدواریم که با توجه به موارد عنوان شده از ابتلای به این بیماری پیشگیری کنید. سلامتی شما آرزوی ماست.
