آزمایش CBC

آزمایش CBC چیست ؟

آزمایش CBC یا همان شمارش کامل خون یکی از رایج ترین آزمایش های خون است که برای ارزیابی سلامت عمومی و تشخیص انواع اختلالات از جمله کم خونی، عفونت، لوسمی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. افزایش یا کاهش غیرعادی در تعداد سلول ها ممکن است که نیاز به آزمایش بیشتر داشته باشد.

خوب است بدانید که خون انسان از دو بخش اصلی تشکیل شده است پلاسما و عناصر سلولی؛ پلاسما قسمت مایع خون است که اجازه می دهد خون به راحتی جریان یابد. قسمت دیگر خون،سلول های خونی می باشد؛ اجزای اصلی سلول های خونی گلبول های سفید و گلبول های قرمز و پلاکت ها می باشد هر یک از این ها وظایف خاص خود را انجام میدهند. تعداد انواع مختلف سلول های خونی را اندازه گیری می کند.

افزایش یا کاهش غیر طبیعی تعداد سلول ها  که با شمارش کامل خود نشان داده میشود می تواند حاکی از این باشد که شما یک بیماری زمینه ای دارید که به ارزیابی بیشتر و انجام آزمایش های تخصصی نیاز دارد. در آزمایش شمارش کامل خون پارامترهای مختلف و موارد متعددی مورد بررسی قرار می‌گیرند که ما در این مقاله به آن ها می پردازیم اگر شما می خواهید در مورد آزمایش سی بی سی بیشتر بدانید تا پایان این مقاله با ما همراه باشید‌.

آزمایش CBC

شما به راحتی می توانید با یک کلیک در آزمایشگاه آرامش ثبت درخواست آزمایش در منزل برای آزمایش HPV را انجام دهید. خبر خوب اینکه بدون پرداخت هزینه ایاب ذهاب و کاملا رایگان !!! بی نظیره نه ؟ همین حالادرخواست بده تا نزدیک ترین نمونه گیر ما به آدرس شما جهت انجام اقدامات لازم مراجعه نماید. نتیجه آزمایش خود را نیز به صورت آنلاین از بخش جواب دهی آنلاین مشاهده نمایید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با نحوه انجام خدمات آزمایش در منزل و اطلاع از قیمت پکیج های آزمایشگاهی می توانید بر روی دکمه زیر نیز کلیک نمایید.

علت انجام آزمایش CBC

شمارش کامل خون است که یکی از آزمایش های رایج خون برای تشخیص انواع عفونت ها و بیماری ها می باشد. از جمله علل انجام آزمایش سی بی سی می توان به موارد زیر اشاره نمود: برای بررسی اختلالات خونی موجود در افراد انجام میشود. برای افرادی که به عفونت مبتلا هستند پزشک آزمایش شمارش کامل خون یا آزمایش سی بی سی را تجویز می نماید.

ممکن است افراد دارای علائمی همچون کبودی یا خونریزی، خستگی سرگیجه، تب،حالت تهوع استفراغ التهاب  در هر نقطه از بدن خود درد مفاصل، مشکلات ضربان قلب، فشار خون و.. باشند برای این افراد پزشک برای اینکه علت علائم را تشخیص دهد آزمایش سی بی سی را تجویز میکند.اختلالات و مشکلات سیستم ایمنی؛ در سال های اخیر از مهم ترین اختلالات رایج در افراد بوده است. یکی دیگر از علت انجام آزمایش سی بی سی تشخیص اختلالات سیستم ایمنی است.

پزشکان برای  افرادی که مبتلا به اختلالات و بیماری های سیستم ایمنی همچنین بیماری ام اس هستند برای تکمیل فرایند تشخیص دستور آزمایش CBC را صادر میکند.برخی از داروهای مصرفی می توانند بر تعداد سلول های خونی تاثیر بگذارند؛ پزشکان برای بررسی تاثیر داروهای مصرفی بسته تعداد سلول های خونی به بیماران خود توصیه می‌کنند که آزمایش CBC را انجام دهند.

پارامترهای موجود در آزمایش CBC

 همان طور که گفتیم آزمایش CBC از پارامترهای گلبول های قرمز گلبول های سفید و پلاکت ها تشکیل شده است.هر یک از این پارامتر خود بخش‌های مختلفی را شامل می‌شوند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:

گلبول های قرمز RBC

  • گلبول های قرمز  بخش حیاتی از سیستم انتقال اکسیژن در بدن می باشند در واقع  گلبول های قرمز در آزمایش خون تعداد گلبول های هستند که اکسیژن را حمل میکنند.
  • HCT در آزمایش خون یا هماتوکریت، نسبت گلبول های قرمز به جز مایع یا پلاسما در خون است.
  • MCV میانگین حجم گلبول های قرمز را نشان می دهد.
  • MCH در آزمایش خون، میانگین هموگلوبین سلولی را نشان می دهد.
  • MCHC در آزمایش خون میانگین غلظت هموگلوبین سلولی میباشد.
  • MPV میانگین حجم پلاکت ها می باشد.
  • RDW در آزمایش خون قطر توزیع گلبول قرمز است.
  • HBG هموگلوبین پروتئین حامل اکسیژن در گلبول های قرمز است.
آزمایش شمارش خون
گلبول های سفید

گلبول های سفید در آزمایش CBC

 گلبول های سفید یکی از مهمترین اجزای سیستم ایمنی بدن می‌باشند که وظیفه مبارزه با عفونت ها را بر عهده دارند. آنها در مغز استخوان ساخته می شوند و برای عملکرد صحیح  مجموعه‌ای از مراحل پیچیده را پشت سر می‌گذارند و سپس برای انجام عملکرد و وظیفه خود در جریان خون رها می شوند. افزایش تعداد گلبول های سفید در خون نشان دهنده نوعی عفونت یا ااختلال می باشد. هر یک از سلول های موجود در  سیکل گلبول های سفید عملکرد خاص خود را دارند که هنگام تجزیه و تحلیل نتایج آزمایش سی بی سی اهمیت دارد.

  • نوتروفیل ها نشان دهنده عفونت باکتریایی می باشند.
  • لنفوسیت ها نشان دهنده عفونت ویروسی میباشد.
  • بازوفیل ها 
  • ائوزینوفیل ها نشان دهنده واکنش های آلرژیک
  • مونوسیت ها

پلاکت ها در آزمایش CBC

پلاکت ها بخش مهمی از سیستم لخته شدن خون هستند. آنها سلول های کامل نیستند بلکه قطعاتی از سلول های بزرگی هستند که زمانی فعال می شوند که نشانه‌ای از خونریزی یا کبودی در جایی از بدن وجود داشته باشد. آنها در محل خونریزی به نام تجمع پلاکتی در تلاش برای مسدود کردن محل خونریزی می‌شود. این کار در هماهنگ با سایر اجزای سیستم بدن  انجام می‌شود که برخی از پروتئین ها مثل ترومبین را  شامل می شود.

تشخیص بیماری با آزمایش CBC

منظور از تشخیص تعیین علت علائم بیماری است؛ بیماران با علائم مختلفی به پزشک متخصص مراجعه می کنند، پزشک باید علت این علائم را تشخیص بدهد تا با توجه به علت عارضه ایجاد شده طرح درمانی مناسب را اجرا نماید. آزمایش توانایی تشخیص بسیاری از ناهنجاری ها را در خود را دارا می باشد‌. به همین دلیل اغلب به عنوان یک ازمایش خون تشخیصی اختلالات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بسیاری از موارد می‌تواند شرایط خاصی را که ایجاد کننده بیماری هستند را نشان دهد. به عنوان آزمایش تکمیلی در کنار سایر آزمایشات برای رسیدن به تشخیص قطعی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. 

نظارت بر بیماری با آزمایش CBC

شرایط بیمار در طول زمان را عنوان می‌کند سی‌بی‌سی می‌تواند برای نظارت بیمارانی استفاده شود که قبلاً اختلالات خونی داشتند. این تست می‌تواند در بررسی پاسخ بیمار به درمان کمک کننده باشد و ممکن است به منظور مشاهده عوارض جانبی برخی از درمان‌ها نیز مورد استفاده قرار بگیرد، زیرا برخی از داروها و درمان های که برای بیماران تجویز می‌شود عوارضی به دنبال دارند که می تواند بر سلامتی آنها اثرگذار باشد، سی بی سی  می‌تواند این عوارض جانبی را تشخیص دهد.

تفسیر آزمایش CBC

شمارش گلبول های قرمز با آزمایش CBC

 گلبول های قرمز اکسیژن را در بدن انتقال میدهند و شمارش آنها برابر با تعداد گلبول های قرمز موجود در خون می‌باشد. کم خونی با گلبول های قرمز خون پایین غیر طبیعی است.  دلایل متعددی برای کمبود گلبول های قرمز خون یا هماتوکریت و هموگلوبین وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

  •  خونریزی بیش از حد
  •  اختلالاتی که بر روی مغز استخوان اثر می گذارند.
  •  تخریب گلبولهای قرمز
  •  کمبود مواد غذایی همچون آهن، فولات ویتامین ب ۱۲
  •  برخی از انواع سرطان ها و روش هایی که برای درمان آنها مورد استفاده قرار می گیرد.
  •  بیماری های مزمنی همچون التهابی و اختلال در عملکرد
  • کم آبی
  • بیماری قلبی یا ریوی که سطح اکسیژن را کاهش می‌دهد. انواع خاصی از بیماری های کلیوی
  • سیگار کشیدن 
  • Polycythemia vera یک بیماری نادر است که باعث تولید بیش از حد و گلبول های قرمز میشود. 

آزمایش شمارش خون (CBC) چگونه انجام می شود؟

به طور  کلی هدف از انجام آزمایش CBC اندازه گیری و شمارش سلولهای خونی است. سلول های خونی در بدن تعداد اندازه و شکل مناسبی دارند هر عاملی که اختلال در ساختار سلول های خونی را ایجاد کرده و زمینه را برای بروز انواع بیماری های خونی و دیگر بیماری های ناشی از اختلالات خونی  هم به وجود می آورد از این اختلالات خونی می توان به انواع سرطان و آنمب یعنی همان کم خونی اشاره نمود. در تست سی بی سی ۱۰ تا ۱۱ پارامتر مورد بررسی قرار می‌گیرد، که اشاره  اشاره کردیم. تعداد گلبول های سفید و گلبول های قرمز و میزان پلاکت ها  برای آزمایش خون مورد نیاز است که در آزمایش شمارش خون CBC نشان داده می شود.
تست CBC
آزمایش خون

نحوه انجام آزمایش CBC

 شرایط انجام آزمایش CBC سخت نیست، در شرایط عادی  نیازی به ناشتایی ندارید اما ممکن است در کنار  آزمایشات دیگر تجویز شود که آن هم نیاز به ناشتایی داشته باشند یعنی شما نباید صبحانه بخورید. بنابراین اگر تنها آزمایش سی بی سی است نیازی نیست که ناشتا باشید. بهتر است قبل از انجام این آزمایش با پزشک خود مشورت نمایید. برای انجام آزمایش CBC نیازی نیست به آزمایشگاه برای می توانید از خدمات آزمایش در منزل استفاده نمایید. علاوه بر این اگر شما از داروی خاصی استفاده میکنید حتما به پزشک اطلاع دهید چرا که مصرف برخی از داروها قبل از انجام آزمایش می تواند بر نتیجه آزمایش اثر داشته باشد. برخی از پزشکان برای انجام آزمایش  CBC مصرف برخی از داروها را محدود یا قطع میکنند. برای این آزمایش به نمونه خون نیاز دارید که از رگ بازوی گرفته می شود.برای جلوگیری از سرگیجه بهتر از پس است بعد از خونگیری بلافاصله برای لحظاتی بنشینید و استراحت نمایید.

آزمایش CBC در بارداری

 پزشکان معمولاً در اولین جلسه معاینات دوران بارداری برای شما یک ازمایش کامل خون تجویز می کند این آزمایش، آزمایش سی بی سی است. برای انجام این آزمایش آزمایشگاه نمونه کوچکی از خون شما را از سیاهرگ ساعد می گیرد و سپس نمونه خون برای تجزیه و تحلیل فرستاده می شود. از آنجا که پزشک آزمایش قند خون ناشتا را برای شما تجویز کرده است باید ناشتا برای انجام آزمایش خون مراجعه کنید اگر چه بهتر است برای اطمینان از پزشک خود سوال نمایید. 

در صورتی که باید به صورت ناشتا برای آزمایش خون مراجعه کنید لازم است حداقل ۸ ساعت قبل از آن هیچ چیزی نخورید. در برخی از آزمایش‌های خون که برای اندازه گیری قند خون انجام می شود ممکن است نیاز باشد محلولی حاوی میزان مشخصی از گلوکز را بنوشید تا مجدداً طی چند ساعت آتی از شما نمونه خون گرفته شود.‌ در این شرایط لازم است زمان بیشتری را در آزمایشگاه باقی بمانید و تعداد دفعات بیشتری از شما خونه گرفته شود. اگرچه ممکن است دادن نمونه خون کمی ناخوشایند باشد اما این آزمایش هیچ خطری برای مادر و جنین در حال رشد ندارد و  می‌تواند به پزشک برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از عوارض احتمالی کمک کند.

در واقع آزمایش سی بی سی آزمایش کامل خون برای زنان باردار می باشد با توجه به اینکه به نظر بسیاری از پزشکان آزمایش سی بی سی به تنهایی نیاز به ناشتایی ندارد معمولا مشکل چندانی برای زنان باردار به وجود نمی‌آید.

آزمایش CBC در کودکان

 پزشکان معمولاً در اولین جلسه معاینات دوران بارداری برای شما یک ازمایش کامل خون تجویز می کند این آزمایش، آزمایش سی بی سی است. برای انجام این آزمایش آزمایشگاه نمونه کوچکی از خون شما را از سیاهرگ ساعد می گیرد و سپس نمونه خون برای تجزیه و تحلیل فرستاده می شود. از آنجا که پزشک آزمایش قند خون ناشتا را برای شما تجویز کرده است باید ناشتا برای انجام آزمایش خون مراجعه کنید اگر چه بهتر است برای اطمینان از پزشک خود سوال نمایید. در صورتی که باید به صورت ناشتا برای آزمایش خون مراجعه کنید لازم است حداقل ۸ ساعت قبل از آن هیچ چیزی نخورید.

در برخی از آزمایش‌های خون که برای اندازه گیری قند خون انجام می شود ممکن است نیاز باسد محلولی حاوی میزان مشخصی از گلوکز را بنوشید تا مجدداً طی چند ساعت آتی از شما نمونه خون گرفته شود.‌ در این شرایط لازم است زمان بیشتری را در آزمایشگاه باقی بمانید و تعداد دفعات بیشتری از شما خونه گرفته شود.

اگرچه ممکن است دادن نمونه خون کمی ناخوشایند باشد اما این آزمایش هیچ خطری برای مادر و جنین در حال رشد ندارد و  می‌تواند به پزشک برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از عوارض احتمالی کمک کند. در واقع آزمایش سی بی سی آزمایش کامل خون برای زنان باردار می باشد با توجه به اینکه به نظر بسیاری از پزشکان آزمایش سی بی سی به تنهایی نیاز به ناشتایی ندارد معمولا مشکل چندانی برای زنان باردار به وجود نمی‌آید.

آزمایش CBC کودکان

3 نکته اساسی قبل از انجام آزمایش CBC

با توجه به اینکه آزمایش سی بی سی برای کودکان زیر سه سال  یا کوچکتر دشوارمی باشد می‌توانید  اسباب بازی که اسباب بازی یا کتابی را برای حواس پرتی کودک همراه خود داشته باشید.نکته مهم دیگری که برای انجام آزمایش سی بی سی در کودکان باید مورد توجه قرار دهید این است که نمونه های خون توسط دستگاه  پردازش می‌شود و ممکن است چند ساعت تا یک روز طول بکشد تا نتایج آماده شود. اگر نتایج آزمایش علائم مشکلی را نشان میدهند پزشک ممکن است آزمایش های دیگری برای مشخص کردن مشکل و نحوه درمان آن تجویز کند.

تمام آزمایشات مربوط به CBC

آزمایش های مربوط به بیماریهای خونی

نام

نام آزمایش

1

شمارش میزان گلبول سفید خون

WBC

2

شمارش میزان گلبول قرمز خون

RBC

3

اندازه گیری میزان کل هموگلوبین موجود گلبول‌های قرمز

HGb

4

سنجش درصد گلبول های قرمز در کل حجم خون

HCT

5

سنجش متوسط سایز گلبول های قرمز

MCV

6

سنجش متوسط مقدار هموگلوبین در گلبول های قرمز خون

MCH

7

سنجش متوسط غلظت هموگلوبین در گلبول های قرمز خون

MCHC

8

سنجش اختلاف سایز و حجم گلبول های قرمز خون

RDW

9

شمارش تعداد پلاکت ها

PLATELETS