هر آنچه لازم است درباره رشته ی هماتولوژی و کار هماتولوژیست بدانید
هماتولوژیست ها (خون شناسان)، پزشکان متخصص در خون، اندام های خون ساز و اختلالات خونی هستند. اگر به یک متخصص خون شناسی ارجاع شده باشید، احتمالاً به آزمایش خون نیاز دارید تا بدانید که آیا علائمی که دارید اختلال خونی است که شما تجربه کرده اید یا خیر. متداول ترین آزمایشات، سلول های خونی شما را شمرده، آنزیم ها و پروتئین ها را در خون شما اندازه گیری می کند و بررسی می نماید که آیا خون شما همانطور که باید لخته می شود یا خیر.
در طی پیوند مغز استخوان یا سلول های بنیادی که اهدا یا دریافت می کنید، احتمالاً متخصص هماتولوژی بخشی از تیم پزشکی شما خواهد بود. اگر در طول درمان سرطان شیمی درمانی یا ایمونوتراپی قرار داشته باشید، ممکن است پزشک شما با یک متخصص خون سازی نیز همکاری کند.
هماتولوژیست ها در پزشکی داخلی و بررسی اختلالات خونی آموزش های اضافی را دریافت می کنند. هماتولوژیست های دارای مجوز از هیئت مدیره دانشگاه نیز برای اطمینان از تخصص آنها، معاینات اضافی را پشت سر گذاشته اند.
هماتولوژیست کیست؟
هماتولوژیست پزشک متخصص در تحقیقات، تشخیص، معالجه و جلوگیری از اختلالات خونی و اختلالات سیستم لنفاوی (غدد لنفاوی و عروق) است. اگر پزشک مراقبت های اولیه توصیه کرده است که شما باید یک متخصص هماتولوژی را ملاقات کنید، ممکن است به این دلیل باشد که شما در معرض خطر یک بیماری شامل گلبول های خونی سفید یا قرمز خون، پلاکت ها، رگ های خونی، مغز استخوان، غدد لنفاوی یا طحال قرار دارید. برخی از این شرایط عبارتند از:
- هموفیلی بیماری است که مانع از لخته شدن خون شما می شود.
- سپسیس، یک عفونت در خون است
- لوسمی، سرطانی که بر سلول های خونی تأثیر می گذارد.
- لنفوم، سرطانی که بر غدد لنفاوی و رگها اثر می گذارد.
- کم خونی سلول داسی، بیماری که مانع از جریان یافتن گلبول های قرمز خون از طریق سیستم گردش خون شما می شود.
- تالاسمی، شرایطی که بدن شما هموگلوبین کافی ایجاد نمی کند.
- کم خونی، شرایطی که گلبول های قرمز خون کافی در بدن شما وجود ندارد.
- ترومبوز ورید عمقی، وضعیتی که در آن لخته های خون در رگ های شما شکل می گیرد.
- اگر می خواهید در مورد این اختلالات و سایر شرایط خون بیشتر بدانید، می توانید اطلاعات بیشتری را از طریق وبینار ایجاد شده توسط مرکز کنترل بیماری ها (CDC) دریافت کنید.
هماتولوژیست ها چه نوع آزمایش هایی انجام می دهند؟
برای تشخیص یا نظارت بر اختلالات خونی، متخصصان خون اغلب از این آزمایشات استفاده می کنند:
شمارش کامل سلول های خون (CBC)
در این آزمایش گلبولهای قرمز و سفید خون، هموگلوبین (پروتئین خون)، پلاکت ها (سلول های ریزی که برای ایجاد لخته خون جمع می شوند) و هماتوکریت (نسبت سلول های خونی به پلاسمای مایع در خون شما) را شمارش می کنند.
زمان پروترومبین (PT)
این آزمایش اندازه گیری می کند که چه مدت زمان طول می کشد تا خون شما لخته شود. کبد شما پروتئینی به نام پروترومبین تولید می کند که به تشکیل لخته کمک می کند. اگر در حال استفاده از داروی رقیق کننده خون هستید یا پزشک مشکوک است که ممکن است مشکل کبدی داشته باشید، آزمایش PT ممکن است به نظارت یا تشخیص وضعیت شما کمک کند.
زمان ترومبوپلاستین جزئی (PTT)
مانند آزمایش پروترومبین، مدت زمان گرفته شده خون شما برای لخته شدن را اندازه گیری می کند. اگر در هر نقطه از بدن خونریزی مشکلی دارید – خونریزی بینی، قاعدگی های شدید ، ادرار صورتی – یا اگر خیلی راحت کبود می شوید، پزشک شما می تواند از PTT استفاده کند تا دریابد که آیا اختلال خونی باعث این مشکل می شود یا خیر.
نسبت نرمال بین المللی (INR)
اگر از وارفارین رقیق کننده خون استفاده می کنید، پزشک ممکن است نتایج آزمایش لخته شدن خون شما را با نتایج آزمایشگاه های دیگر مقایسه کند تا مطمئن شود دارو به درستی کار می کند و ازسالم بودن کبد شما اطمینان حاصل می کند. این محاسبه به عنوان یک رابطه عادی بین المللی (INR) شناخته می شود.
برخی از دستگاه های جدیدتر در خانه به بیماران این امکان را می دهند که آزمایش INR خود را در خانه خود انجام دهند، که نشان داهنده کیفیت زندگی برای بیمارانی است که نیاز به اندازه گیری منظم سرعت لخته شدن خون خود را دارند.
بیوپسی مغز استخوان
اگر پزشک فکر کند مغز استخوان شما به اندازه کافی سلول های خون تولید نمی کند، ممکن است به بیوپسی مغز استخوان احتیاج داشته باشید. یک متخصص از یک سوزن کوچک برای گرفتن مقداری از مغز استخوان (یک ماده نرم درون استخوان های شما) استفاده می کند تا در زیر میکروسکوپ آنالیز شود.
پزشک شما ممکن است قبل از بیوپسی مغز استخوان از بی حسی موضعی برای بی حس کردن ناحیه استفاده کند. در طی این روش بیدار خواهید بود زیرا انجام این روند نسبتاً سریع است.
هماتولوژیست ها چه روش های دیگری را انجام می دهند؟
هماتولوژیست ها در بسیاری از روش های درمانی، معالجه و مراحل مربوط به خون و مغز استخوان نقش دارند. هماتولوژیست ها:
- درمان با تخریب (روش هایی که با استفاده از گرما، سرما، لیزر یا مواد شیمیایی می توان بافت غیر طبیعی را از بین برد)
- انتقال خون
- پیوند مغز استخوان و اهدا سلول های بنیادی
- درمان سرطان، از جمله شیمی درمانی و بیولوژی درمانی
- درمان فاکتور رشد
- ایمونوتراپی
- از آنجا که اختلالات خونی می تواند تقریباً در هر ناحیه از بدن تأثیر بگذارد، معمولاً متخصصان هماتولوژی با سایر متخصصان پزشکی خصوصاً متخصصان داخلی، آسیب شناسان، رادیولوژیست ها و انکولوژیست ها همکاری می کنند.
- هماتولوژیست ها هم بزرگسالان و هم کودکان را درمان می کنند. آنها ممکن است در بیمارستان ها، در کلینیک ها یا در آزمایشگاه ها مشغول به کار شوند.
